آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان/ نقش عامل‌های انسانی و فناوری اطلاعات در توسعه اجتماعی
| موانع احساسی برای آموزش الکترونیکی | نقش عامل‌های انسانی و فناوری اطلاعات در توسعه اجتماعی | ' |
| آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان |
اينترنت ، زندگي ما و شيوه هاي برقراري ارتباط با ديگران را دگرگون کرده است . به طور اساسي ، اينترنت همه جنبه هاي جامعه انساني را کم و بيش تغيير داده است.در سالهاي اخير،اهميت اينترنت و فناوري اطلاعات - هم در فضاي تجاري و هم در فضاي خصوصي - به طور قابل ملاحظه اي افزايش يافته است (به ويژه با افزايش کاربران اينترنتي و افزايش خدمات اينترنت . بدون شک ، کارکنان سازمان و محيط کاريشان ، از نظر طراحي شغل ،شرايط کار و بسياري چيزهاي ديگر تحت تاثير اينترنت و فناوري اطلاعات قرار گرفته است .
به گفته «بارلي»، « موفقيت در آينده -به احتمال زياد-وابسته به استفاده از دانش فني و علمي، مديريت اطلاعات و فراهم کردن خدمات بهتر است. آينده،بيشتر تحت تاثیر مغز است تا ماهيچه ( نيروي عضلاني).»(Barley, s.1996)
اينترنت نحوه زندگي، يادگرفتن، کارکردن و گذراندن اوقات فراغت را دگرگون کرده و به طور کلی، اينترنت همه جنبه هاي جامعه انساني را کم و بيش تغييرداده است .ایجاد کارمندان دارای سطح بالای معلومات در کنار اینترنت و تجارت الکترونیک موتوری را برای رشد در جهت افزایش ثروت و توسعه اجتماعی ایجادکرده است. این یک پیش بینی برای بقاء و حرکت همراه با فشار برای رشد اقتصادی در آینده است. رهبران ملی در کنفرانسی در اکیناوا ژاپن در ژوئن 2000 پیمان بستند که استفاده از digital divide " "را که به عنوان آفتی در اغلب ملتها بوده و محدودیت هائی را ایجاد می کند حذف کرده یا کاهش دهند.
Digital divide: اشاره به نابرابری های فردی،خانوادگی،کاری، در سطوح و مناطق مختلف جغرافیائی برای دستیابی به تکنولوژی اطلاعات وارتباطات اینترنتی که به مهارتها و دانشهائی نیازمند است برای رسیدن به سود.
فناوری اطلاعات و توسعه اجتماعی ویرایش
به جرات می توان مدعی شد که درطول تاریخ با ظهور فناوری های مختلف،هیچ نوع فناوری نتوانسته همانندفناوری اطلاعات،در بین رشته های مختلف علوم ارتباط نقش ایفا نماید. فناوری اطلاعات به عنوان یک پیوند دهنده، تمامی علوم روز را به کار می گیرد تا بتواند اطلاعات مورد نیاز متخصصین، صنایع، سازمان ها و بالاخره همه مردم در قسمت های مختلف جامعه را در کمترین زمان و بهترین وجه ممکن تامین نماید.
شاید بتوان گفت به کارگیری صحیح فناوری اطلاعات نه تنها آینده زندگی بشر را بهبودخواهد بخشید،بلکه سعی داردتا خرابی های به بارآمده ناشی از فناوری های گذشته را نیز اصلاح نماید. به عنوان مثال بکارگیری فناوری اطلاعات مشکلات ترافیک ، کمبود مکان فیزیکی جهت انجام کار و تحصیل، کمبود زمان، رقابت و حسادت های بی مورد و پنهان کاری در تحصیل علوم،اشتغال و تبادل فرهنگی را مرتفع خواهد نمود. طبعاً در این عرصه جدید، هر فرد و جامعه ای که با شناخت واشراف بیشتر،اهداف وآرمان روشن تر پا به میدان بگذارد می تواندازاین فناوری بهره بیشتری ببرد و در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جهان نقش بیشتری داشته باشد.
تاریخچه پیدایش و تحول فناوری اطلاعات فناوری اطلاعات به معنای عام آن به عنوان مجموعه ای ازابزارها وسیستم ها جهت گردآوری، سازماندهی، ذخیره و نشر اطلاعات اعم از صوت ، تصویر، متن یا عدد می باشد. سابقه این علم به 3500 سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. یعنی از زمان رم باستان که نامه ها را روی لوح گلی و به صورت تصویر می نوشتند و نامه بر در طی یک هفته تنها مقصد کوتاهی را طی می نمود تا هم اکنون که با استفاده از ابزارهای پیشرفته رایانه ای و سیستم های مجهز مخابراتی درکوتاه ترین زمان ممکن اطلاعات دلخواه در اختیار قرار می گیرد.
آمار نشان می دهد که کاوش در اینترنت یک اتفاق ناهموار در تمام جهان است که البته این ناهمواری در اروپا بیشتر اتفاق می افتد. بر طبق آمار بدست آمده در اروپا حدود 108 میلیون کاربر اینترنت وجود دارد که در بین آنها نرخ کاوش حدوداً 34 % بوده که این عدد بین 62.5 % در سوئد و 45.6 % در انگلستان ، 31.6 % در فرانسه و 11.4 % در پرتقال می باشد.در سراسر جهان ناهمواری بزرگتری را مشاهده می کنیم.بر طبق گزارش سالیانه بدست آمده دراواخر نوامبر از بین 1000 نفر از کاربران اینترنت ، 492 نفر از میان جمعیت شمال آمریکا وتنها 7.88 کاربر از خاورمیانه و آفریقا است.
اثر متداول اينترنت و فناوري اطلاعات ویرایش
شمار کاربران اينترنت در سال 2000 ميلادي بيش از 30 ميليون نفر بوده است ( پيش بيني مي شود که اين تعداد براي سال 2005 ، حدود يک ميليارد نفر برسد ) يک سوم از رشد اقتصاد آمريکا در محدوده سالهاي 1996 تا 1999 ، به طور مستقيم به گسترش اينترنت مربوط مي شود . در حال حاضر ، بيش از 2 ميليارد صفحه web و بيش از 17 ميليون «دامين» (DAMAIN)ثبت شده، وجود دارد. اين حقايق بيش از هر چيز نشان مي دهد که اينترنت اثر مهمي بر روي چگونگي، چرايي و زمان و مکان کار مردم داشته است.
استفاده از اينترنت در شيوه هاي جديد کار
از طريق توسعه اينترنت و توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) با نوسان کاملي که در دو دهه گذشته به همراه داشته اند امکانات جديد تر و متفاوت تري براي انجام کار و ساختار بندي سازمانها فراهم شده است. ( lindstorm,Mobery &Rapp,1997)
طبق نتايج يک پژوهش ،18 درصد کارکنـان هلندي ، 12 درصد کارکنان آمريکايي و پـــنج درصد کارکنان انگليسي وآلماني بطورمنظم از« کار مجازي »استفاده مي‌کنند.(How many tele workers,2000)
گذشته از اين ، ميزان درصد مربوط به بهره گيران از شيوه «کار مجازي » ، با يک نرخ 10 تا 15 درصدي در همه کشورهاي توسعه يافته از نظر فناوري اطلاعات و ارتباطات ،در حال افزايش است .
طبق گزارشي ديگر ( Raba Internet vsloveniji,2000) ،از 50 درصد شرکتهايي که داراي امکانات و فرصتهاي فني براي «کار مجازي » هستند ، هنوز فقط 29 درصد آنها اين روش را به کار گرفته اند . عقيده بر اين است که از تمام جمعيت نيروي کار که در اين شرکتها مورد محاسبه قرار گرفته‌اند، فقط 2 درصد از کارکنان تمام وقت مي‌‌توانند «کار مجازي » را به طور صحيح و در روش مناسب ،آنگونه که همکارانشان در هلند و آمريکا به کار مي گيرند، مورد استفاده قرار دهند.
استفاده از اينترنت براي توسعه قابليت‌هاي کارکنان ویرایش
تکميل دانش موجود و کسب دانش جديد يکي از عوامل انگيزشي قوي براي فردي است که نيازهاي پايه و اوليه‌اش را پوشش داده است . بنابراين، همانگونه که کسب دانش جديد يک عامل کليدي براي موفقيت فرد به شمار مي‌رود، براي موفقيت سازمان نيز مهم است ، فناوري مبتني بر اينترنت ، فرصتهاي زيادي را براي يافتن دانش و مهارتهاي جديد پيشنهاد مي کند. در ابتدا ، در سطح شرکت ، اينترنت زمينه دسترسي سريعتر به نوآوريهاي تکنولوژيک و علمي آينده را نسبت به ديگر شرکتها و موسسات پژوهشي ، فراهم ميکند.( Jerman-Blazic,1996)
درسطح فردي نيز ، اينترنت خود را به عنوان يک پايگاه اطلاعاتي گسترده و قابل جستجو شامل مجموعه اي از صفحات تحت وب ، گروه هاي خبري ، فهرستهاي پستي اينترنتي ،جريانهاي اطلاعاتي شبکه اي و ... معرفي مي کند.
اثر فناوري اطلاعات و ارتباطات بر سازمان ویرایش
فناوري اطلاعات و ارتباطات و اينترنت نه فقط متخصصان فناوري اطلاعات و کارکناني که فناوري اطلاعات را در محيط کارشان به طور منظم استفاده مي کنند ، تحت تاثير قرار داده ، بلکه محيط سازمان، خودسازمان و به طور کلي دنياي اجتماعي را نيز تحت تاثير قرار داده است. ( Drucker,2002) مديران مي بايست از اين تغييرات آگاهي يافته و براي درک و سازگاري مناسب با آنها تلاش کنند.
طبق نتايج پژوهشي ( Intoworld ,2000) متخصصان فناوري اطلاعات، مشخص شد که اغلب متخصصان فناوري اطلاعات، مهمترين منفعتشان را که از يک شرکت انتظار دارند ، امکان کار در خانه مي‌دانند . به حدي که براي حقوق و شانس پيشرفت ، اهميت کمتري قائل مي شوند. (Battey ,2000)
توسعه اجتماعی و تکنولوژی ویرایش
کلمه UNESCO به یک ارتباط علی و معلولی ( سببی ) بین اقتصاد و توسعه اجتماعی و زیر ساختهای اطلاعاتی بوسیله بهبود مفهوم تکنولوژی می باشد.
پیتر مسو در سال 1999 ارتباط بین توسعه اجتماعی و منطقه جغرافیائی و اهمیت اجزاء زیر ساختار اطلاعات ( NII ) و توسعه اجتماعی در میان کمترین کشورهای توسعه یافته ( LDC ) را بررسی کرد و اعلام کرد ایجاد یک فضای جغرافیائی به تنهائی برای توسعه اجتماعی کافی نیست.
اینترنت به فعالیتهائی مثل آموزش و پرورش، تجارت، پخش اخبار وابسته است که این فعالیتها به آگاهی زیادی نیازدارد که به تکنولوژی ارتباطات وابسته است.
فرضیه و روش شناسی ویرایش
روش شناسی آماری به صورت خوشه ای تجزیه و تحلیل و استفاده می شود بوسیله بسته بندی آماری برای علوم اجتماعی ( SPSS ).تجزیه و تحلیل خوشه ای گروههای مشابه را از کشورهای متفاوت و شرایط متغیر شناسائی می کند.
• تست تئوری پیتر موس نشان می دهد که کشورهای فقیر بیشتر در آفریقا مستقر هستند، این خوشه ها بیشتر به صورت قاره ای تقسیم می شوند.
• بعضی از کشورها یک ارتباط پایه¬ای صنعتی را برقرار کردند سپس آن¬ها یک اقتصاد اینترنتی و الکترونیکی ساختند. سرمایه¬گذاری برای تکنولوژی، سرمایه¬گذاری برای تکنولوژی پایین، سرمایه گذاری برای تکنولوژی متوسط، کامپیوترهای شخصی، کاربران اینترنت، میزبانان اینترنت و تولید ناخالص داخلی به ازاء هر جامعه. این انتظار می رود که نتیجه خوشه¬ها برای قاره¬ها و کشورهای مشابه تکرار شود.
نتایج حاصل از توسعه اجتماعی ویرایش
هدف اصلي اين مقاله معرفي برخي تغييرات است که بوسيله فناوري اطلاعات و ارتباطات واينترنت در توسعه کارکنان و بالطبع تغییرات ایجاد شده دراجتماع به وجود مي آيد و شيوه هاي جديد کار، همچون کارمند مجازي بودن ممکن مي سازد.
اگر چه گستره موضوع اين مقاله بسيار وسيع و اهميت موضوع بسيار زياد است ، اما اينترنت و فناوري اطلاعات و ارتباطات ، تنها عوامل تاثير گذار بر بازار کار و مديريت کارکنان نيستند که در اينجا مورد بحث قرار گرفته اند.
با اين حال بعضي از مهمترين نوآوري ها در اين رشته و شيوه هاي ممکن سازگاري ( هماهنگ سازي ) اين تغييرات با ساختار سازماني ، سبک رهبري و سبک انگيزش کارکنان و مديريت پيشرفته اطلاعات وبهره برداري ازدانش، مورد بحث و بررسي قرارگرفته اند. هر يک ازموارد، متناسب با سازمان خاصي ( و بر اساس مشخصات آن سازمان ) است .به هرحال اين مسئله روشن است که هيچ شرکتي قادر به دوري از اين تغييرات نيست و ضرورتاً مجبور به انطباق با آن خواهد بود.آنگونه که داده هاي آماري درون مقاله درباره استفاده از اينترنت و کار مجازي نشان مي دهد ، تغييرات مذکور بيش از اين مهم هستند ، به طوري که مديران ارشد هيچ شرکتي نمي تواند و نبايد آنها را به فراموشي بسپارند.
انطباقهاي مذکور تنها موارد ممکن نيستند. حقيقت اين است که مهمترين اين انطباقها ، آنهايي هستند که براي يافتن و بهره گيري از فرصتهاي کسب و کار جديد در محيطي که به سرعت و به طور روز افزون در حال تغيير است به کار گرفته مي‌شوند و اين مهمترين اصلي است که هر مدير ارشدي بايد در پي آن باشد .
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- عنوان انگلیسی مقاله: Relationship Between Technology and Social Development