|
مقدمه:به صفاتيصفاتی كهکه از طريقطریق والدينوالدین به فرزندان منتقل ميشوندمی‌شوند صفات ارثيارثی ميگويندمی‌گویند. اما چه عامليعاملی باعث
انتقال خصوصياتخصوصیات و ويژگيهايویژگیهای يكیک جاندار به فرزندان آن ميشود؟می‌شود؟ با توجه به اينكهاینکه بدن جانداران از تقسيمتقسیم-های متوالی یک سلول به نام سلول تخم به وجود می‌آید و سلول تخم هم به نوبهی خود از ترکیب دو سلول
جنسی به وجود می‌آید سلول جنسی والد نر و سلول جنسی والد ماده؛ بنابراین عامل انتقال صفات و ویژگی-ها باید در بخشی از سلولهای جنسی قرار داشته باشد. به این عوامل انتقال اطلاعات و ویژگیها ماده ژنتیک
هاي متوالي يك سلول به نام سلول تخم به وجود ميآيد و سلول تخم هم به نوبهي خود از تركيب دو سلول
ميگويندمی‌گویند كهکه در داخل هسته سلولها قرار دارد. ▼جنسي به وجود ميآيد سلول جنسي والد نر و سلول جنسي والد ماده. بنابراين عامل انتقال صفات و ويژگي-
ها بايد در بخشي از سلولهاي جنسي قرار داشته باشد. به اين عوامل انتقال اطلاعات و ويژگيها ماده ژنتيك
▲ميگويند كه در داخل هسته سلولها قرار دارد.
ساختار ماده ژنتيكژنتیک
مولكولهايمولکولهای مهميمهمی كهکه ساختار يكیک سلول را تشكيلتشکیل ميدهندمی‌دهند عبارتند از: پروتئينهاپروتئینها-ليپيدهالیپیدها-كربوهيدراتهاکربوهیدراتها-
نوکلئیک اسیدها-آب-ویتامینها
نوكلئيك اسيدها-آب-ويتامينها
از بينبین ايناین مولكولهامولکولها نوكلئيكنوکلئیک اسيدهااسیدها (به معنيمعنی اسيدهاياسیدهای هستهايهستهای) مادهيمادهی ژنتيكژنتیک سلولها ميباشندمی‌باشند كهکه
مولكولهايمولکولهای بسياربسیار پيچيدهپیچیده و مهميمهمی هستند.
ريبونوكلئيك ریبونوکلئیک)RNA (دئوکسی دئوكسي ريبونوكلئيك اسيدریبونوکلئیک اسید) DNA: دو نوع نوكلئيكنوکلئیک اسيداسید درون سلولها وجود دارد
اسید).
اسيد).
ساختار نوكلئيكنوکلئیک اسيدهااسیدها
[[پرونده:Fasle panjom sakhtare dna.jpg|بندانگشتی]]
نوكلئيكنوکلئیک اسيدهااسیدها مولكولهايمولکولهای پليمرپلیمر هستند يعنيیعنی از به هم پيوستنپیوستن واحدهايواحدهای ريزتريریزتری به نام نوكلئوتيدهانوکلئوتیدها
به وجود ميآيندمی‌آیند. هر واحد نوكلئوتيدنوکلئوتید از سه بخش تشكيلتشکیل ميشودمی‌شود: قند پنج كربنيکربنی- گروه فسفات- باز آليآلی
نیتروژندار.
نيتروژندار.
== ساختار کلی DNA ==
از دو رشته پليپلی نوكلئوتيدينوکلئوتیدی تشكيلتشکیل شده است. ايناین دو رشته به وسيلهوسیله پيوندهاييپیوندهایی روبرويروبروی DNA هر مولكولمولکول▼هم قرار گرفتهاند و حول يكیک محور فرضيفرضی به دور يكديگریکدیگر پيچيدهاندپیچیدهاند و شكلشکل نردبان مارپيچيمارپیچی به خود گرفته- ▼اند. نردههای این نردبان را گروههای قند و فسفات نوکلئوتیدها و پلههای آن را بازهای آلی تشکیل می‌دهند.
نكتهنکته:درست است كهکه هر گونه از جانداران تعداد مشخصيمشخصی كروموزومکروموزوم دارند اما تعداد كروموزومکروموزوم مهم نيستنیست▼▲از دو رشته پلي نوكلئوتيدي تشكيل شده است. اين دو رشته به وسيله پيوندهايي روبروي DNA هر مولكول
بلكهبلکه نوع ژنها مهم هستند. ▼▲هم قرار گرفتهاند و حول يك محور فرضي به دور يكديگر پيچيدهاند و شكل نردبان مارپيچي به خود گرفته-
اند. نردههاي اين نردبان را گروههاي قند و فسفات نوكلئوتيدها و پلههاي آن را بازهاي آلي تشكيل ميدهند.
چگونگيچگونگی ايجادایجاد شكلشکل بدن يكیک جاندار و صفات ارثيارثی آن به وسيلهوسیله DNA ▼▲نكته:درست است كه هر گونه از جانداران تعداد مشخصي كروموزوم دارند اما تعداد كروموزوم مهم نيست
▲بلكه نوع ژنها مهم هستند.
تقريباتقریبا شكلشکل و ساختار بدن و تمام ويژگيهايویژگیهای آن به وسيلهيوسیلهی مولكولهايمولکولهای پروتئينيپروتئینی به وجود ميآيندمی‌آیند. ▼▲چگونگي ايجاد شكل بدن يك جاندار و صفات ارثي آن به وسيله DNA
پروتئینها مولکولهای پلیمری هستند که از واحدهایی به نام آمینواسیدها به وجود می‌آیند. پروتئینها
تنوع بسياربسیار زياديزیادی دارند. چون بيستبیست نوع آمينواسيدآمینواسید وجود دارد و ايناین آمينواسيدهاآمینواسیدها با ترتيبهايترتیبهای گوناگونيگوناگونی به ▼یکدیگر پیوسته و پروتئینها را به وجود می‌آورند. اما چه چیزی مشخص می‌کند که آمینواسیدها به چه
ترتيبيترتیبی به يكديگریکدیگر بپيوندندبپیوندند و پروتئينهاپروتئینها را به وجود آورند؟ ▼
میدانیم که ریبوزومها واحدهای سازنده پروتئینها هستند یعنی محلی هستند که آمینواسیدها به یکدیگر
▲تقريبا شكل و ساختار بدن و تمام ويژگيهاي آن به وسيلهي مولكولهاي پروتئيني به وجود ميآيند.
ميپيوندندمی‌پیوندند و پروتئينهاپروتئینها را به وجود ميآورندمی‌آورند. اما مطابق با كدامکدام الگو ايناین كارکار را انجام ميدهند؟می‌دهند؟ ايناین وظيفهيوظیفهی▼پروتئينها مولكولهاي پليمري هستند كه از واحدهايي به نام آمينواسيدها به وجود ميآيند. پروتئينها
با دستور ساخت پروتئین- DNA می‌باشد. به عبارت دیگر مولکولهای DNA مهم بر عهدهی مولکولهای‌های مختلف صفات و ویژگیهای یک جاندار را کنترل می‌کنند.
▲تنوع بسيار زيادي دارند. چون بيست نوع آمينواسيد وجود دارد و اين آمينواسيدها با ترتيبهاي گوناگوني به
يكديگر پيوسته و پروتئينها را به وجود ميآورند. اما چه چيزي مشخص ميكند كه آمينواسيدها به چه
▲ترتيبي به يكديگر بپيوندند و پروتئينها را به وجود آورند؟
== آيا آیا صفات ارثيارثی هم تحت تاثيرتاثیر محيطمحیط قرار ميگيرند؟می‌گیرند؟ == ▼ميدانيم كه ريبوزومها واحدهاي سازنده پروتئينها هستند يعني محلي هستند كه آمينواسيدها به يكديگر
بسیاری از صفات و ویژگیهای یک جاندار نتیجه برهم کنش ژنها و محیط با یکدیگر است. یعنی محیط
▲ميپيوندند و پروتئينها را به وجود ميآورند. اما مطابق با كدام الگو اين كار را انجام ميدهند؟ اين وظيفهي
ميتواندمی‌تواند در چگونگيچگونگی ظاهر شدن برخيبرخی صفات ارثيارثی تاثيرتاثیر داشته باشد. به عبارت ديگردیگر اگر جاندارانيجاندارانی كهکه از ▼با دستور ساخت پروتئين- DNA ميباشد. به عبارت ديگر مولكولهاي DNA مهم بر عهدهي مولكولهاي
لحاظ ژنتيكيژنتیکی يكسانیکسان هستند در محيطهايمحیطهای متفاوت رشد كنندکنند ويژگيهايویژگیهای كاملاکاملا يكسانيیکسانی نخواهند داشت. به ▼هاي مختلف صفات و ويژگيهاي يك جاندار را كنترل ميكنند.
عنوان مثال اگر دو قلمه از يكیک گل شمعدانيشمعدانی تهيهتهیه كنيمکنیم و آنها را در محيطهايمحیطهای متفاوت از نظر مقدار نور ▼رشد دهيمدهیم هر چند كهکه هر دو ژنهايژنهای يكسانيیکسانی دارند از نظر رشد برابر نخواهند بود. ▼
▲==آيا صفات ارثي هم تحت تاثير محيط قرار ميگيرند؟==
بسياري از صفات و ويژگيهاي يك جاندار نتيجه بر هم كنش ژنها و محيط با يكديگر است. يعني محيط
▲ميتواند در چگونگي ظاهر شدن برخي صفات ارثي تاثير داشته باشد. به عبارت ديگر اگر جانداراني كه از
▲لحاظ ژنتيكي يكسان هستند در محيطهاي متفاوت رشد كنند ويژگيهاي كاملا يكساني نخواهند داشت. به
▲عنوان مثال اگر دو قلمه از يك گل شمعداني تهيه كنيم و آنها را در محيطهاي متفاوت از نظر مقدار نور
▲رشد دهيم هر چند كه هر دو ژنهاي يكساني دارند از نظر رشد برابر نخواهند بود.
[[پرونده:Fasle panjom taghsim.jpg|بندانگشتی]]
سلولها بايدباید تقسيمتقسیم شوند تا جاندار بتواند رشد كند،توليدکند، تولید مثل كندکند و قسمتهايقسمتهای آسيبآسیب ديدهدیده بدن خود را
ترميمترمیم كندکند. سلولها به دو روش تقسيمتقسیم ميشوندمی‌شوند كهکه عبارتند از:
1۱ -تقسيمتقسیم ميتوزمیتوز:تقسيميتقسیمی كهکه در آن از يكیک سلول دو سلول جديدجدید به وجود مي آيدمی‌آید و تعداد كروموزوکروموزو مهايمهای
سلول هايسلول‌های جديدجدید با سلول والد برابر است. در نتيجهنتیجه قبل از تقسيمتقسیم بايستيبایستی تعداد كروموزوکروموزو مهايمهای سلول والد دو
برابر شوند. (به عبارت ديگردیگر كروموزومهاکروموزومها قبل از تقسيمتقسیم سلول همانند سازيسازی ميكنند.می‌کنند) ايناین نوع تقسيمتقسیم سلوليسلولی
در تمام طول عمر در بدن انسان انجام مي شودمی‌شود. مثل تشكيل گلبولتشکیل هايگلبول‌های قرمز كهکه حاصل ايناین نوع تقسيمتقسیم
هستند.يا سلولیا هايسلول‌های پوششيپوششی پوست كهکه به طور مداوم با سلولسلول‌های هايجدید جديدتعویض تعويض مي شوندمی‌شوند.
-2۲ تقسيمتقسیم ميوزمیوز:تقسيميتقسیمی كهکه در آن يكیک سلول دو بار پشت سر هم تقسيمتقسیم شده و چهار سلول به وجود
مي آوردمی‌آورد. در نتيجهنتیجه هر كدامکدام از سلول هاسلول‌ها به اندازه نصف سلول والد كروموزومکروموزوم خواهند داشت. ايناین نوع تقسيمتقسیم
فقط هنگام تشكيلتشکیل گامت هاگامت‌ها انجام مي شودمی‌شود چون هر كدامکدام از گامتگامت‌ها ها بايدباید نصف كروموزوم هايکروموزوم‌های لازم برايبرای ايجادایجاد
يكیک فرد را داشته باشند.
[[رده:زیست‌شناسی]]
| 