مقدمه:به صفاتیصفاتي کهكه از طریقطريق والدینوالدين به فرزندان منتقل میشوندميشوند صفات ارثیارثي میگویندميگويند. اما چه عاملیعاملي باعث
انتقال خصوصیاتخصوصيات و ویژگیهایويژگيهاي یکيك جاندار به فرزندان آن میشود؟ميشود؟ با توجه به اینکهاينكه بدن جانداران از تقسیمتقسيم-های هاي متوالیمتوالي یکيك سلول به نام سلول تخم به وجود میآیدميآيد و سلول تخم هم به نوبهینوبهي خود از ترکیبتركيب دو سلول
جنسیجنسي به وجود میآیدميآيد سلول جنسیجنسي والد نر و سلول جنسیجنسي والد ماده؛ماده. بنابراینبنابراين عامل انتقال صفات و ویژگیويژگي-ها باید در بخشی از سلولهای جنسی قرار داشته باشد. به این عوامل انتقال اطلاعات و ویژگیها ماده ژنتیک
ها بايد در بخشي از سلولهاي جنسي قرار داشته باشد. به اين عوامل انتقال اطلاعات و ويژگيها ماده ژنتيك
میگویندميگويند کهكه در داخل هسته سلولها قرار دارد.
ساختار ماده ژنتیکژنتيك
مولکولهایمولكولهاي مهمیمهمي کهكه ساختار یکيك سلول را تشکیلتشكيل میدهندميدهند عبارتند از: پروتئینهاپروتئينها-لیپیدهاليپيدها-کربوهیدراتهاكربوهيدراتها-
نوكلئيك اسيدها-آب-ويتامينها
نوکلئیک اسیدها-آب-ویتامینها
از بینبين ایناين مولکولهامولكولها نوکلئیکنوكلئيك اسیدهااسيدها (به معنیمعني اسیدهایاسيدهاي هستهایهستهاي) مادهیمادهي ژنتیکژنتيك سلولها میباشندميباشند کهكه
مولکولهایمولكولهاي بسیاربسيار پیچیدهپيچيده و مهمیمهمي هستند.
ریبونوکلئیکريبونوكلئيك )RNA (دئوکسی ریبونوکلئیکدئوكسي ريبونوكلئيك اسيد اسید) DNA: دو نوع نوکلئیکنوكلئيك اسیداسيد درون سلولها وجود دارد
اسيد).
اسید).
ساختار نوکلئیکنوكلئيك اسیدهااسيدها
[[پرونده:Fasle panjom sakhtare dna.jpg|بندانگشتی]]
نوکلئیکنوكلئيك اسیدهااسيدها مولکولهایمولكولهاي پلیمرپليمر هستند یعنیيعني از به هم پیوستنپيوستن واحدهایواحدهاي ریزتریريزتري به نام نوکلئوتیدهانوكلئوتيدها
به وجود میآیندميآيند. هر واحد نوکلئوتیدنوكلئوتيد از سه بخش تشکیلتشكيل میشودميشود: قند پنج کربنیكربني- گروه فسفات- باز آلیآلي
نيتروژندار.
نیتروژندار.
== ساختار کلی DNA ==
از دو رشته پلی نوکلئوتیدی تشکیل شده است. این دو رشته به وسیله پیوندهایی روبروی DNA هر مولکول ▼
هم قرار گرفتهاند و حول یک محور فرضی به دور یکدیگر پیچیدهاند و شکل نردبان مارپیچی به خود گرفته- ▼
اند. نردههای این نردبان را گروههای قند و فسفات نوکلئوتیدها و پلههای آن را بازهای آلی تشکیل میدهند.
▲از دو رشته پلیپلي نوکلئوتیدینوكلئوتيدي تشکیلتشكيل شده است. ایناين دو رشته به وسیلهوسيله پیوندهاییپيوندهايي روبرویروبروي DNA هر مولکولمولكول
نکته:درست است که هر گونه از جانداران تعداد مشخصی کروموزوم دارند اما تعداد کروموزوم مهم نیست ▼
▲هم قرار گرفتهاند و حول یکيك محور فرضیفرضي به دور یکدیگريكديگر پیچیدهاندپيچيدهاند و شکلشكل نردبان مارپیچیمارپيچي به خود گرفته-
بلکه نوع ژنها مهم هستند. ▼
اند. نردههاي اين نردبان را گروههاي قند و فسفات نوكلئوتيدها و پلههاي آن را بازهاي آلي تشكيل ميدهند.
▲نکتهنكته:درست است کهكه هر گونه از جانداران تعداد مشخصیمشخصي کروموزومكروموزوم دارند اما تعداد کروموزومكروموزوم مهم نیستنيست
چگونگی ایجاد شکل بدن یک جاندار و صفات ارثی آن به وسیله DNA ▼
▲بلکهبلكه نوع ژنها مهم هستند.
▲چگونگیچگونگي ایجادايجاد شکلشكل بدن یکيك جاندار و صفات ارثیارثي آن به وسیلهوسيله DNA
تقریبا شکل و ساختار بدن و تمام ویژگیهای آن به وسیلهی مولکولهای پروتئینی به وجود میآیند. ▼
پروتئینها مولکولهای پلیمری هستند که از واحدهایی به نام آمینواسیدها به وجود میآیند. پروتئینها
تنوع بسیار زیادی دارند. چون بیست نوع آمینواسید وجود دارد و این آمینواسیدها با ترتیبهای گوناگونی به ▼
یکدیگر پیوسته و پروتئینها را به وجود میآورند. اما چه چیزی مشخص میکند که آمینواسیدها به چه
ترتیبی به یکدیگر بپیوندند و پروتئینها را به وجود آورند؟ ▼
▲تقریباتقريبا شکلشكل و ساختار بدن و تمام ویژگیهایويژگيهاي آن به وسیلهیوسيلهي مولکولهایمولكولهاي پروتئینیپروتئيني به وجود میآیندميآيند.
میدانیم که ریبوزومها واحدهای سازنده پروتئینها هستند یعنی محلی هستند که آمینواسیدها به یکدیگر
پروتئينها مولكولهاي پليمري هستند كه از واحدهايي به نام آمينواسيدها به وجود ميآيند. پروتئينها
میپیوندند و پروتئینها را به وجود میآورند. اما مطابق با کدام الگو این کار را انجام میدهند؟ این وظیفهی ▼
▲تنوع بسیاربسيار زیادیزيادي دارند. چون بیستبيست نوع آمینواسیدآمينواسيد وجود دارد و ایناين آمینواسیدهاآمينواسيدها با ترتیبهایترتيبهاي گوناگونیگوناگوني به
با دستور ساخت پروتئین- DNA میباشد. به عبارت دیگر مولکولهای DNA مهم بر عهدهی مولکولهایهای مختلف صفات و ویژگیهای یک جاندار را کنترل میکنند.
يكديگر پيوسته و پروتئينها را به وجود ميآورند. اما چه چيزي مشخص ميكند كه آمينواسيدها به چه
▲ترتیبیترتيبي به یکدیگريكديگر بپیوندندبپيوندند و پروتئینهاپروتئينها را به وجود آورند؟
ميدانيم كه ريبوزومها واحدهاي سازنده پروتئينها هستند يعني محلي هستند كه آمينواسيدها به يكديگر
== آیا صفات ارثی هم تحت تاثیر محیط قرار میگیرند؟ == ▼
▲میپیوندندميپيوندند و پروتئینهاپروتئينها را به وجود میآورندميآورند. اما مطابق با کدامكدام الگو ایناين کاركار را انجام میدهند؟ميدهند؟ ایناين وظیفهیوظيفهي
بسیاری از صفات و ویژگیهای یک جاندار نتیجه برهم کنش ژنها و محیط با یکدیگر است. یعنی محیط
با دستور ساخت پروتئين- DNA ميباشد. به عبارت ديگر مولكولهاي DNA مهم بر عهدهي مولكولهاي
میتواند در چگونگی ظاهر شدن برخی صفات ارثی تاثیر داشته باشد. به عبارت دیگر اگر جاندارانی که از ▼
هاي مختلف صفات و ويژگيهاي يك جاندار را كنترل ميكنند.
لحاظ ژنتیکی یکسان هستند در محیطهای متفاوت رشد کنند ویژگیهای کاملا یکسانی نخواهند داشت. به ▼
عنوان مثال اگر دو قلمه از یک گل شمعدانی تهیه کنیم و آنها را در محیطهای متفاوت از نظر مقدار نور ▼
رشد دهیم هر چند که هر دو ژنهای یکسانی دارند از نظر رشد برابر نخواهند بود. ▼
▲== آیاآيا صفات ارثیارثي هم تحت تاثیرتاثير محیطمحيط قرار میگیرند؟ ميگيرند؟==
بسياري از صفات و ويژگيهاي يك جاندار نتيجه بر هم كنش ژنها و محيط با يكديگر است. يعني محيط
▲میتواندميتواند در چگونگیچگونگي ظاهر شدن برخیبرخي صفات ارثیارثي تاثیرتاثير داشته باشد. به عبارت دیگرديگر اگر جاندارانیجانداراني کهكه از
▲لحاظ ژنتیکیژنتيكي یکسانيكسان هستند در محیطهایمحيطهاي متفاوت رشد کنندكنند ویژگیهایويژگيهاي کاملاكاملا یکسانیيكساني نخواهند داشت. به
▲عنوان مثال اگر دو قلمه از یکيك گل شمعدانیشمعداني تهیهتهيه کنیمكنيم و آنها را در محیطهایمحيطهاي متفاوت از نظر مقدار نور
▲رشد دهیمدهيم هر چند کهكه هر دو ژنهایژنهاي یکسانیيكساني دارند از نظر رشد برابر نخواهند بود.
[[پرونده:Fasle panjom taghsim.jpg|بندانگشتی]]
سلولها بایدبايد تقسیمتقسيم شوند تا جاندار بتواند رشد کند، تولیدكند،توليد مثل کندكند و قسمتهایقسمتهاي آسیبآسيب دیدهديده بدن خود را
ترمیمترميم کندكند. سلولها به دو روش تقسیمتقسيم میشوندميشوند کهكه عبارتند از:
۱1 -تقسیمتقسيم میتوزميتوز:تقسیمیتقسيمي کهكه در آن از یکيك سلول دو سلول جدیدجديد به وجود میآیدمي آيد و تعداد کروموزوكروموزو مهایمهاي
سلولهایسلول هاي جدیدجديد با سلول والد برابر است. در نتیجهنتيجه قبل از تقسیمتقسيم بایستیبايستي تعداد کروموزوكروموزو مهایمهاي سلول والد دو
برابر شوند. (به عبارت دیگرديگر کروموزومهاكروموزومها قبل از تقسیمتقسيم سلول همانند سازیسازي میکنندميكنند.) ایناين نوع تقسیمتقسيم سلولیسلولي
در تمام طول عمر در بدن انسان انجام میشودمي شود. مثل تشکیلتشكيل گلبول گلبولهایهاي قرمز کهكه حاصل ایناين نوع تقسیمتقسيم
هستند.يا یاسلول سلولهایهاي پوششیپوششي پوست کهكه به طور مداوم با سلولهایسلول جدیدهاي تعویضجديد میشوندتعويض مي شوند.
-۲2 تقسیمتقسيم میوزميوز:تقسیمیتقسيمي کهكه در آن یکيك سلول دو بار پشت سر هم تقسیمتقسيم شده و چهار سلول به وجود
میآوردمي آورد. در نتیجهنتيجه هر کدامكدام از سلولهاسلول ها به اندازه نصف سلول والد کروموزومكروموزوم خواهند داشت. ایناين نوع تقسیمتقسيم
فقط هنگام تشکیلتشكيل گامتهاگامت ها انجام میشودمي شود چون هر کدامكدام از گامتهاگامت بایدها بايد نصف کروموزومهایكروموزوم هاي لازم برایبراي ایجادايجاد
یکيك فرد را داشته باشند.
[[رده:زیستشناسی]]
|