|
مقدمه: به صفاتي كه از طريق والدين به فرزندان منتقل ميشوندمي‌شوند صفات ارثي ميگويندمي‌گويند. اما چه عاملي باعث
انتقال خصوصيات و ويژگيهايويژگي‌هاي يك جاندار به فرزندان آن ميشود؟ميشود؟ با توجه به اينكه بدن جانداران از تقسيم-تقسيم‌هاي متوالي يك سلول به نام سلول تخم به وجود ميآيد و سلول تخم هم به نوبهي خود از تركيب دو سلول
جنسي به وجود ميآيدمي‌آيد سلول جنسي والد نر و سلول جنسي والد ماده. بنابراين عامل انتقال صفات و ويژگي-ويژگيها بايد در بخشي از سلولهاي جنسي قرار داشته باشد. به اين عوامل انتقال اطلاعات و ويژگيها ماده ژنتيك▼هاي متوالي يك سلول به نام سلول تخم به وجود ميآيد و سلول تخم هم به نوبهي خود از تركيب دو سلول
ميگويندمي‌گويند كه در داخل هسته سلولهاسلول‌ها قرار دارد. ▼▲جنسي به وجود ميآيد سلول جنسي والد نر و سلول جنسي والد ماده. بنابراين عامل انتقال صفات و ويژگي-
ها بايد در بخشي از سلولهاي جنسي قرار داشته باشد. به اين عوامل انتقال اطلاعات و ويژگيها ماده ژنتيك
▲ميگويند كه در داخل هسته سلولها قرار دارد.
ساختار ماده ژنتيك
مولكولهايمولكول‌هاي مهمي كه ساختار يك سلول را تشكيل ميدهندمي‌دهند عبارتند از: پروتئينهاپروتئين‌ها-ليپيدها-كربوهيدراتهاكربوهيدرات‌ها-
نوكلئيك اسيدها-آب-ويتامينهاويتامين‌ها
از بين اين مولكولهامولكول‌ها نوكلئيك اسيدها (به معني اسيدهاي هستهايهسته‌اي) مادهيماده‌ي ژنتيك سلولهاسلول‌ها ميباشندمي‌باشند كه
مولكولهايمولكول‌هاي بسيار پيچيده و مهمي هستند.
ريبونوكلئيك )RNA ( دئوكسي ريبونوكلئيك اسيد ) DNA: دو نوع نوكلئيك اسيد درون سلولها وجود دارد
از دو رشته پلي نوكلئوتيدي تشكيل شده است. اين دو رشته به وسيله پيوندهايي روبروي DNA هر مولكول
هم قرار گرفتهاندگرفته‌اند و حول يك محور فرضي به دور يكديگر پيچيدهاندپيچيده‌اند و شكل نردبان مارپيچي به خود گرفته-گرفته‌اند. نردههاي اين نردبان را گروههاي قند و فسفات نوكلئوتيدها و پلههاي آن را بازهاي آلي تشكيل ميدهند.
اند. نردههاي اين نردبان را گروههاي قند و فسفات نوكلئوتيدها و پلههاي آن را بازهاي آلي تشكيل ميدهند.
نكته: درست است كه هر گونه از جانداران تعداد مشخصي كروموزوم دارند اما تعداد كروموزوم مهم نيست
بلكه نوع ژنهاژن‌ها مهم هستند.
چگونگي ايجاد شكل بدن يك جاندار و صفات ارثي آن به وسيله DNA
تقريبا شكل و ساختار بدن و تمام ويژگيهايويژگي‌هاي آن به وسيلهيوسيله‌ي مولكولهايمولكول‌هاي پروتئيني به وجود ميآيندمي‌آيند.
پروتئينهاپروتئين‌ها مولكولهايمولكول‌هاي پليمري هستند كه از واحدهايي به نام آمينواسيدها به وجود ميآيندمي‌آيند. پروتئينهاپروتئين‌ها
تنوع بسيار زيادي دارند. چون بيست نوع آمينواسيد وجود دارد و اين آمينواسيدها با ترتيبهايترتيب‌هاي گوناگوني به
يكديگر پيوسته و پروتئينهاپروتئين‌ها را به وجود ميآورند. اما چه چيزي مشخص ميكند كه آمينواسيدها به چه
ترتيبي به يكديگر بپيوندند و پروتئينهاپروتئين‌ها را به وجود آورند؟
ميدانيم كه ريبوزومهاريبوزوم‌ها واحدهاي سازنده پروتئينهاپروتئين‌ها هستند يعني محلي هستند كه آمينواسيدها به يكديگر
ميپيوندندمي‌پيوندند و پروتئينها را به وجود ميآورندمي‌آورند. اما مطابق با كدام الگو اين كار را انجام ميدهند؟ميدهند؟ اين وظيفهيوظيفه‌ي مهم بر عهدهي مولكولهاي DNA ميباشد.
به عبارت ديگر مولكولهاي DNA با دستور ساخت پروتئين‌هاي مختلف صفات و ويژگيهاي يك جاندار را كنترل ميكنند.
با دستور ساخت پروتئين- DNA ميباشد. به عبارت ديگر مولكولهاي DNA مهم بر عهدهي مولكولهاي
هاي مختلف صفات و ويژگيهاي يك جاندار را كنترل ميكنند.
==آيا صفات ارثي هم تحت تاثير محيط قرار ميگيرند؟==
بسياري از صفات و ويژگيهايويژگي‌هاي يك جاندار نتيجه بر هم كنش ژنهاژن‌ها و محيط با يكديگر است. يعني محيط
ميتواند در چگونگي ظاهر شدن برخي صفات ارثي تاثير داشته باشد. به عبارت ديگر اگر جانداراني كه از
لحاظ ژنتيكي يكسان هستند در محيطهايمحيط‌هاي متفاوت رشد كنند ويژگيهاي كاملا يكساني نخواهند داشت. به
عنوان مثال اگر دو قلمه از يك گل شمعداني تهيه كنيم و آنها را در محيطهاي متفاوت از نظر مقدار نور
رشد دهيم هر چند كه هر دو ژنهاي يكساني دارند از نظر رشد برابر نخواهند بود.
ترميم كند. سلولها به دو روش تقسيم ميشوند كه عبارتند از:
1# -تقسيم ميتوز: تقسيمي كه در آن از يك سلول دو سلول جديد به وجود مي آيد و تعداد كروموزو مهايم‌هاي
سلول هاي جديد با سلول والد برابر است. در نتيجه قبل از تقسيم بايستي تعداد كروموزو مهايم‌هاي سلول والد دو
برابر شوند. (به عبارت ديگر كروموزومهاكروموزوم‌ها قبل از تقسيم سلول همانند سازي ميكنند.) اين نوع تقسيم سلولي
در تمام طول عمر در بدن انسان انجام مي شود. مثل تشكيل گلبول هاي قرمز كه حاصل اين نوع تقسيم
هستند. يا سلول هاي پوششي پوست كه به طور مداوم با سلول هاي جديد تعويض مي شوند.
-2# تقسيم ميوز: تقسيمي كه در آن يك سلول دو بار پشت سر هم تقسيم شده و چهار سلول به وجود
مي آورد. در نتيجه هر كدام از سلول ها به اندازه نصف سلول والد كروموزوم خواهند داشت. اين نوع تقسيم
فقط هنگام تشكيل گامت ها انجام مي شود چون هر كدام از گامت ها بايد نصف كروموزوم هاي لازم براي ايجاد
| 