آزمایش شناسایی لیپیدها

مقدمه و تئوری

لیپیدها بیوملکول‌هایی هستند که در تمامی سلول‌ها یافت می‌شوند و دارای حلالیت بسیار کمی در آب هستند ولی در حلال‌های آلی مانند اتر، کلروفورم، بنزن و ... به خوبی حل می‌شوند. این ترکیبات علاوه بر اینکه ذخیره انرژی به شمار می‌روند درساختمان غشاهای سلولی نیز به کار رفته و تجمع آنها در زیر پوست، لایه محافظتی‌ای را در مقابل حرارت و ضربه بوجود می‌آورد.

لیپیدها را می‌توان به صورت زیر به دسته‌های مختلف تقسیم‌بندی کرد:

اسیدهای چرب- چربی‌های خنثی (گلیسریدها یا آسیل گلیسرول‌ها) - موم‌ها - فسفو لیپیدها –اسفنگولیپیدها- استروییدها- گلایکولیپیدها - لیپوپروتیین ها- گلیسیریل اترها- ترپن‌ها

اسیدهای چرب

این دسته از لیپیدها ساختمان اسید مونوکربوکسیلیک دارند و دارای تعداد اتم کربن معمولاً زوج در یک زنجیره خطی هستند. اسیدهای چرب می‌توانند به صورت اشباع و غیر اشباع باشند.

چربی‌های خنثی

این دسته از لیپیدها تری آسیل گلیسرول دارند و تری گلیسیرید هم نامیده می‌شوند. طول زنجیره هیدروکربنی اسیدهای چرب می‌تواند متفاوت بوده و دارای پیوند دوگانه نیز باشند.

موم‌ها

موم‌ها به صورت پوششی محافظت کننده بر روی میوه جات و برگ گیاهان و نیز روی مو و پوست جانوران ایفای نقش می‌کنند. موم‌ها، استرهای اسید چرب اشباع و یا غیر اشباع بلند زنجیر با الکل‌های نوع اول بلند زنجیر می‌باشند.

فسفو لیپیدها

ساختمان شیمیایی این ترکیبات عبارت است از یک مولکول گلیسرول که ۲ اسید چرب در موقعیت ۱ و ۲ آن استریفیه شده و به موقعیت ۳ آن نیز یک گروه فسفات متصل شده و یک الکل قطبی مثل کولین یا اتانول آمین نیز به گروه فسفات متصل شده است.

اسفنگو لیپیدها

اسفنگو لیپیدها دومین دسته بزرگ لیپیدهای غشایی را تشکیل می‌دهند و مانند فسفو لیپیدها دارای یک سر قطبی و دو دنباله غیر قطبی هستند ولی بر خلاف فسفو لیپیدها دارای گلیسرول نیستند.

استروییدها

این گروه از چربی‌ها از مشتقات پرهیدروسیکلوپنتانوفنانترن محسوب می‌شوند. همه استروییدها دارای ساختمان چهار حلقه‌ای هستند؛ و از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان کلسترول، اسیدهای صفراوی و هورمون‌های جنسی را نام برد.

روش کار

خصوصیات چربی‌ها

۱ – حلالیت: ۵ میلی لیتر روغن مایع بر می‌داریم.

به همان اندازه در لوله‌های جداگانه آب، الکل، کلروفرم و استن می‌ریزیم.

روغن در آب حل نمی‌شود.

روغن در الکل حل نمی‌شود. به محلول ۱۰ دقیقه حرارت می‌دهیم باز هم حل نمی‌شود.

روغن در کلروفرم حل می‌شود.

روغن در استن حل می‌شود.

۲ – اکسیداسیون چربی‌ها: ۵/. میلی لیتر روغن مایع بر می‌داریم.

به همان اندازه کربنات سدیم و پرمنگنات پتاسیم به آن اضافه می‌کنیم.

پرمنگنات سدیم رنگ خود را از دست می‌دهد.

آزمایش سالکوفسکی

یک لوله آزمایش تمیز و خشک بردارید ،چند میلی گرم کلسترول در آن ریخته و سپس ۳ میلی لیتر کلروفرم بدون آب به محتوای لوله آزمایش اضافه کنید تا کلسترول در آن حل شود.

۳ میلی لیتر اسید سولفوریک خالص نیز به آن بیافزایید(توجه کنید با ریختن هر قطره به محلول آن را به آرامی تکان دهید).

سپس کمی فرصت دهید‌ تا‌‌‌ دولایه‌ی محلول‌ از هم جدا شوند.

- کلسترول ابتدا در کلروفرم حل میشود و بر اثر تماس با اسید سولفوریک رنگ قرمز آلبالوئی ایجاد میکند که بتدریج در دولایه پخش میشود.

آزمایش لیبرمن – بورشارد

۱ میلی لیتر محلول کلروفرمی چربی را برمی داریم.

۱ میلی لیتر انیدریک اسید و ۲تا ۳ قطره اسید سولفوریک به آن اضافه می‌کنیم.

رنگ محلول تغییر می‌کند (نشانه وجود کلسترول)