آزمایش قندها
مقدمه و تئوری
ویرایشکربوهیدرات به پلی هیدروکسی آلدئید یا پلی هیدروکسی کتون و یا ترکیباتی که به این دو گروه هیدرولیز می‌شوند اطلاق می‌گردد. دسته‌ای از کربوهیدراتها را که نمی‌توانند به ترکیب ساده‌تری شکسته شوند. مونوساکارید می‌گویند. گروهی را که در اثر هیدرولیز به دو مولکول مونوساکارید تجزیه شوند دی ساکارید و بالاخره کربوهیدراتهایی که به چندین واحد مونو ساکارید تجزیه می‌شوند را اولیگوساکارید گویند و چنانچه تعداد واحدهای تشکیل دهندة آن بیش از شش عدد باشد پلی ساکارید نامیده می‌شود.
مونوساکاریدها را می‌توان به دو گروه عمده تقسیم کرد: اگر مونوساکاریدها دارای عامل آلدئیدی باشند آنها را آلدوز و چنانچه عامل کتونی داشته باشند آنها را کتوز می‌نامند.
از لحاظ احیا کنندگی نیز قندها را به دو دسته احیا کننده و غیر احیا کننده تقسیم می‌کنند. قندهای احیا کننده به علت داشتن گروههای احیا کننده آلدئیدی یا کتونی دارای خاصیت فوق هستند. قندهای احیا کننده می‌توانند یونهای فلزاتی مثل مس دو ظرفیتی (Cu2+) و یون نقره را در محیط قلیایی احیا کنند. مس دو ظرفیتی پس از احیا به صورت مس یک ظرفیتی (Cu+) در می‌آید. این یون کمتر از مس دو ظرفیتی در آب محلول است و در نتیجه به صورت رسوب سبز رنگ CuOH یا رسوب قرمز رنگ Cu2O و یا مخلوط زرد رنگی از این دو ترکیب در می‌آید. اگر PH محیط اسیدی شود (مانند آزمایش بارفورد) و همچنین زمان حرارت دادن کنترل شود، فقط مونو ساکاریدها به این آزمایش جواب مثبت می‌دهند.
الف) آزمایش مولیش (تمامی قندها جواب مثبت می‌دهند): اسید سولفوریک غلیظ باعث هیدرولیز اتصالات گلیکوزیدی شده، ایجاد مونوساکارید می‌کند. مونوساکارید تولید شده آب خود را از دست می‌دهد و به فورفورال و مشتقات آن تبدیل می‌شود. سپس این ترکیب با آلفا نفتل کمپلکس بنفش رنگی ایجاد می‌کند.
ب) آزمایش بندیکت: تمام قندهای احیا کننده اعم از مونوساکاریدها و دی ساکاریدها به این آزمایش جواب می‌دهند. محلول بندیکت یون مس دو ظرفیتی به صورت کمپلکس سیترات می‌باشد. در این محلول قلیائی Cu2+ در محیط باقی می‌ماند و بصورت Cu(OH)2 رسوب نمی‌کند. املاح مس دو ظرفیتی (محلول آبی رنگ) در حضور یک قند احیا کننده، احیا شده و تبدیل به مس یک ظرفیتی (رسوب قرمز آجری رنگ) می‌شوند.
ج) آزمایش بارفود: این آزمایش برای تشخیص مونو ساکاریدها از دی ساکاریدهای احیا کننده است. چنانچه آزمایش احیا قندها در محیط اسید ضعیف صورت گیرد و مدت زمان حرارت دادن کنترل شود، فقط مونو ساکاریدها به علت قدرت احیا کنندگی قوی به این آزمایش جواب مثبت می‌دهند.
وسایل و مواد مورد نیاز: لوله آزمایش – قطره چکان – محلول قندی –معرف α فنول – معرف بندیکت – معرف بارفود – اسید سولفوریک
روش آزمایش
ویرایشالف) آزمایش مولیش: ۲ میلی لیتر از محلولی که در آن قند وجود دارد برمی داریم. ۲ قطره معرف α نفتول به آن اضافه می‌کنیم. اینها را مخلوط می‌نماییم. ۳ میلی لیتر اسید سولفوریک، خیلی آرام از جداره لوله آزمایش به محلول اضافه می‌کنیم. اگر قند موجود باشد رنگ محلول بنفش می‌شود.
ب) آزمایش بندیکت: ۱ میلی لیتر از محلول قندی بر می‌داریم. ۲ میلی لیتر معرف بندیکت به ان اضافه می‌نماییم. محلول را مخلوط می‌کنیم. ۵ دقیقه در حمام آب گرم قرار می‌دهیم. رسوبی به رنگ سبز یا نارنجی ایجاد می‌شود.
ج) آزمایش بارفود: ۱ میلی لیتر از محلول قندی بر می‌داریم. ۲ میلی لیتر محلول بارفود به آن اضافه می‌کنیم. ۵ دقیقه در حمام آب گرم به آن حرارت می‌دهیم. رسوبی به رنگ سبز یا نارنجی ایجاد می‌شود که نشان وجود دی ساکارید است.
ادامه آزمایش قندها
مقدمه و تئوری
ویرایشآزمایش سلیوانف:جهت تشخیص آلدوز یا کتوز بودن مونوساکاریدها بکار می‌رود. در این آزمایش کتوهگزوزها در مجاورت اسید کلریدریک آب از دست داده، به هیدروکسی متیل فورفورال تبدیل می‌شوند. این ترکیبات با رزورسینول ترکیب شده به کمپلکس قرمزرنگی تبدیل می‌گردند. آلدوزها در شرایط سخت تری با رزورسینول واکنش می‌دهند.
آزمایش بارفود: این آزمایش برای تشخیص مونو ساکاریدها از دی ساکاریدهای احیا کننده است. چنانچه آزمایش احیا قندها در محیط اسید ضعیف صورت گیرد و مدت زمان حرارت دادن کنترل شود، فقط مونو ساکاریدها به علت قدرت احیا کنندگی قوی به این آزمایش جواب مثبت می‌دهند.
آزمایش ید: ید با پلی ساکاریدها ایجاد کمپلکس رنگی می‌کند. برای ایجاد کمپلکس رنگی وجود حد اقل ۸ مولکول گلوکز در یک زنجیر خطی لازم است. رنگ ایجاد شده به طول زنجیره مولکولها بستگی دارد. مثلاً آمیلوز، رنگ آبی تیره، آمیلوپکتین، رنگ ارغوانی و گلیکوژن، رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز تولید می‌کند. این واکنش مخصوص پلی ساکاریدهایی نظیر نشاسته و گلیکوژن است.
وسایل و مواد مورد نیاز آزمایش
ویرایشلوله آزمایش – قطره چکان - معرف سلیوانف – محلول‌های قندی - اسید کلریدریک
روش آزمایش
ویرایشآزمایش ساکاروز: ۳ میلی لیتر محلول ساکاروز را بر می‌داریم.
به میزان ۳–۴ قطره اسید کلریدریک ۱ درصد به آن اضافه می‌کنیم.
۵ دقیقه در حمام بن ماری حرارت می‌دهیم.
بعد از این محلول بی‌رنگ ۱ میلی لیتر بر می‌داریم و آزمایش سلیوانف را انجام می‌دهیم.
آزمایش سلیوانف: ۱ میلی لیتر از محلول قندی داریم. ۲ میلی لیتر معرف سلیوانف به آن اضافه می‌کنیم. ۵ الی ۱۰ دقیقه به آن در حمام بن ماری حرارت می‌دهیم. بعد از این مدت رسوب قرمز پررنگ داریم.
آزمایش بارفود: ۱ میلی لیتر از محلول قندی بر می‌داریم. ۲ میلی لیتر محلول بارفود به آن اضافه می‌کنیم. ۵ دقیقه در حمام آب گرم به آن حرارت می‌دهیم. رسوبی به رنگ سبز یا نارنجی ایجاد می‌شود که نشان وجود دی ساکارید است.
آزمایش ید (لوگل): ۲ میلی لیتر محلول قندی را بر می‌داریم. چند قطره معرف لوگل به آن اضافه می‌کنیم. رنگ محلول بنفش می‌شود که دلیل وجود نشاسته است.