آموزش زبان روسی/مکالمه

آموزش زبان روسی/تاریخ، ایام هفته و ساعت

مکالمه

آموزش زبان روسی/دستور زبان

آموزش زبان روسی

ساختار جملات در زبان فارسی پیش از پرداختن به حالت ها در زبان روسی ابتدا می خواهیم کمی در مورد ساختار جملات زبان فارسی صحبت کنیم. این موضوع به شما در درک بهتر مفهوم حالت کمک خواهد کرد. در زبان فارسی برای تشخیص نقش اسامی در یک جمله از دو المان اصلی استفاده می کنیم. اول جایگاه اسم و دوم حروف اضافه آن. برای درک المان اول به مثال زیر توجه کنید:

کامران رضا را دید.

با داشتن اطلاعات اولیه گرامری در زبان فارسی می توانید تشخیص دهید که در جمله بالا کامران فاعل و رضا مفعول است. اما سوال اینجاست که این را از کجا فهمیدید. کامران و رضا هر دو اسم هستند و هیچ تفاوتی هم با هم ندارند. جواب در جایگاه آنها در جمله است. با این توصیف با عوض کردن جایگاه آنها نقششان هم باید عوض شود. برای اطمینان این کار را انجام می دهیم:

رضا کامران را دید.

درست است، تنها با جابه جا کردن دو اسم نقش آنها عوض شد. در جمله دوم رضا فاعل و کامران مفعول شد. حال به سراغ المان دوم می رویم. پیش از آن به این مثال دقت کنید:

کامران کتاب را به رضا داد.

در این جمله ما سه اسم داریم. کامران، کتاب و رضا. کامران نقش فاعل، کتاب نقش مفعول مستقیم و رضا نقش مفعول غیر مستقیم را دارد. (در مورد مفعول مستقیم و غیر مستقیم بیشتر صحبت خواهیم کرد.) رضا در این جمله پیش از خود یک حرف اضافه دارد. حرف اضافه به. این حرف اضافه به شما کمک می کند که نقش اسم را تشخیص دهید. ولی آیا اگر جایگاه آن را در جمله عوض کنیم نقش آن تغییر می کند. برای اطمینان این کار را انجام می دهیم.

کامران به رضا کتاب را داد.

همانطور که مشخص است با وجود تغییر دادن جایگاه رضا هیچ تفاوتی در نقش آن ایجاد نشده.

ساختار جملات در زبان روسی در زبان روسی جایگاه اسامی در جمله تاثیر کمی بر روی نقش آنها دارد. اما سوال اینجاست که در این صورت چطور نقش اسامی مشخص می شود. جواب حالت یا پادژ اسم است. حالت یا پادژ یک اسم به تغییراتی گفته می شود که بر روی اسم اتفاق می افتد و آن نقش آن را مشخص می کند. همانطور که ما در فارسی از حرف اضافه برای نشان دادن نقش اسم استفاده می کنیم در روسی با ایجاد تغییراتی اندک در اسامی نقش آنها را مشخص می کنند.

پس زبان روسی ساختار جمله بندی متفاوتی نسبت به فارسی دارد. در زبان روسی جایگاه بخش های جمله بیشتر نشان دهنده تاکید بر روی آنهاست تا نقش آنها. مثلا اگر در زبان روسی بخواهیم برای مثال بالا روی کتاب تاکید کنیم جمله را به این صورت می سازیم:

کتاب را کامران به رضا داد.

و اگر بخواهیم بر روی رضا تاکید کنیم، جمله به این صورت می شود:

به رضا کامران کتاب را داد.

گرچه جملات بالا همچنان در فارسی معنا دارند، این به دلیل انتخاب مثال این درس بود. در حالی که در بسیاری موارد تغییرات اینچنینی در فارسی معنای جمله را به هم خواهد ریخت و از نظر گرامری درست نیست.

حالت اسامی از چه نظر مهم است؟ بدون تشخیص حالت یک اسم شما نمی توانید نقش آن در جمله را تشخیص دهید و در نتیجه درک معنای کلی جمله غیر ممکن می شود. در مرحله نخست باید سعی کنید امکان تشخیص حالت های مختلف در زبان روسی را به دست آورید تا معنای جملاتی که می خوانید را درک کنید. در طول زمان و با تمرین خواهید آموخت چطور اسامی را با حالت درست در جمله به کار ببرید و جملات درستی بسازید.

حالت ها چطور قابل تشخیص هستند؟ حالت های مختلف در زبان روسی معمولا در کلمات آخر اسامی تغییر ایجاد می کنند. در واقع همانطور که ما افعال را در فارسی (و روسی) صرف می کنیم در روسی اسامی نیز با توجه به حالتشان صرف می شوند. در مورد اینکه چه تغییراتی در اسامی ایجاد می شوند بعدا به صورت مفصل صحبت خواهیم کرد.

انواع حالت در زبان روسی

زبان روسی 6 حالت متفاوت دارد. هر یک از این حالت ها می تواند یک نقش را برای اسامی نشان دهد. این حالت ها عبارتند از:

نکته: توجه داشته باشید که موارد گفته شده تنها کاربرد اصلی این حالت ها هستند و هر یک از آنها کاربردهای کوچک دیگری هم دارند.

حالت فاعلی یا Nominative: همانطور که از اسم آن مشخص است حالت فاعلی معمولا به فاعل جمله اشاره می کند. برای مثال در جمله پایین واژه دانش اموز (Студент) فاعل جمله است و به صورت فاعلی آمده است. حالت فاعلی از یک نظر از بقیه حالت ها مهم تر است. این حالت را معمولا به عنوان حالت طبیعی و اولیه اسامی می شناسند. یعنی اگر یک اسم را در لغتنامه روسی ببنید، حالتی که از آن نوشته شده حالت فاعلی آن است. بقیه حالت های اسامی در روسی با توجه به تفاوت هایی که نسبت به حالت فاعلی شناسایی می شوند.

🔊 Студент говорит.

(دانش آموز صحبت می کند.)

حالت مالکی یا Genitive: حالت مالکی همانطور که از نامش مشخص است مالکیت یک اسم بر دیگری را نشان میدهد. برای مثال در جمله پایین یک ترکیب مالکیتی به صورت Работа студента (کارِ دانش آموز) داریم. در این جمله واژه Работа (کار) به صورت مالکی اورده شده تا نشان دهد این کار برای دانش آموز است. در زبان فارسی ما برای نشان دادن مالکیت اینچنینی معمولا از کسره مالکیت استفاده می کنیم. اشاره به اسم در حالت مالکی تاثیری مشابه کسره مالکیت در زبان روسی دارد.

🔊 Работа студента интересная.

(کار دانش آموز جالب است.)

حالت مفعولی مستقیم یا Accusative: حالت مفعولی مستقیم معمولا به مفعول مستقیم جمله اشاره می کند. در پایین به تفاوت مفعول مستقیم و غیر مستقیم اشاره خواهیم کرد. در مثال پایین کتاب (книгу) فاعل مستقیم جمله است:

🔊 Студент читает книгу.

 (دانش آموز کتاب می خواند.)

مفعول مستقیم در واقع مفعول لازم جمله هم به حساب می آید. از آنجا که در زبان فارسی ما با تفاوت های حالت های مفعولی خیلی کم سروکار داریم احتمالا درکی از مفهوم مفعول مستقیم ندارد. در مورد تفاوت ها و مفهوم مفعول مستقیم و غیر مستقیم بعدا مفصل تر صحبت می کنیم.

حالت مفعولی غیر مستقیم یا Dative: حالت مفعولی غیر مستقیم به معمولا مفعول غیر مستقیم جمله اشاره می کند. به مثال زیر توجه کنید:

🔊 Студент пишет письмо сестре.

(دانش آموز نامه ای به خواهرش می نویسد.)

در این مثال ما دو مفعول متفاوت داریم. письмо (نامه) و сестре (خواهر). فعل نوشته شدن یک مفعول مستقیم دارد که آن هم نامه است. یعنی این نامه بوده که نوشته شده در نتیجه مفعول دوم یعنی خواهر مفعول غیر مستقیم جمله است. در مورد تفاوت ها مفعول مستقیم و غیر مقستقیم بعدا بیشتر صحبت خواهیم کرد.

حالت ابزاری یا Instrumental: حالت ابزاری معمولا به ابزار انجام یک کار اشاره می کند. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید:

🔊 Студент пишет ручкой.

(دانش آموز با مداد می نویسد.)

در این مثال ручкой (مداد) ابزار انجام کار است. در نتیجه از حالت ابزاری برای نشان دادن آن استفاده می شود. در صورتی که کاری به وسیله ابزاری خاص انجام شده باشد آن ابزار در این حالت در جمله آورده می شود. مثلا در یک مثال دیگر در جمله “من با عینک تو را دیدم.” عینک باید به حالت ابزاری نوشته شود.

حالت حرف اضافه یا Prepositional: حالت حرف اضافه معمولا بعد از حروف اضافه استفاده می شود. در بیشتر موارد این حالت به مکانی که اتفاق در آن افتاده اشاره می کند. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید:

🔊 Студент живёт в Москве.

(دانش آموز در مسکو زندگی می کند.)

در این مثال ما حرف اضافه в به معنای در را در جمله داریم که پیش از اسم Москве (مسکو) قرار گرفته. پس اسم مسکو در حالت حرف اضافه در جمله آورده می شود.

کمی بیشتر در مورد حالت ها

شاید متوجه شده باشید که وجود حالت های متفاوت باعث شده در زبان روسی به مراتب کمتر از حروف اضافه استفاده شود. ما در زبان فارسی بیشتر این حالت ها را ترکیبی از جایگاه اسم در جمله و اضافه کردن حروف اضافه می سازیم. در حالی که در روسی این کار را با آوردن اسم به حالتی خاص انجام می دهند پس جملات خیلی کوتاه تر و مستقیم تر خواهند بود. بیایید یک بار دیگر به جمله زیر دقت کنیم:

🔊 Студент пишет письмо сестре.

(دانش آموز نامه ای به خواهرش می نویسد.)

در فارسی حالت مفعولی غیر مستقیم را با اضافه کردن حرف اضافه “به” ساخته ایم، در مجموع “به خواهرش” مفعول غیر مستقیم را می سازد پس اگر “به” را از جمله حذف کنیم “خواهر” نقش مفعولیش را از دست می دهد و بی معنا می شود. اگر به معادل روسی دقت کنید می بینید که حرف اضافه ای در آن وجود ندارد.

حالت ها چطور کار می کنند؟ در زبان روسی پسوندهای اسامی، افعال، صفت ها دیگر بخش های جمله نقش و حالت آن را نشان می دهند. حالت های مختلف در زبان روسی تاثیر متفاوتی بر روی پسوند اسم می گذارند. برای مثال واژه сестра (خواهر) را که در این درس با آن آشنا شدیم در حالت های مختلف بررسی می کنیم:

خواهر در حالت فاعلی به صورت сестра نوشته می شود. این شکل حالت طبیعی این واژه است. اگر خواهر را در حالت مالکی استفاده کنیم به شکل сестры نوشته می شود. می توان گفت сестры به معنی “خواهر+کسره مالکیت” است. پس اگر بخواهیم بگویم “او خواهرِ من است” چنین پسوندی به خواهر اضافه می کنیم. اگر خواهر را در حالت مفعولی مستقیم استفاده کنیم به شکل сестрy نوشته می شود. می توان گفت сестрy به معنای “خواهر را” است. پس اگر بخواهیم بگوییم “او خواهرم را دید.” چنین پسوندی به خواهر اضافه می کنیم. اگر خواهر را در حالت مفعولی غیرمستقیم استفاده کنیم به شکل сестрe نوشته می شود. می توان گفت сестрe به معنای “به خواهر” یا “با خواهر” است. پس اگر بخواهیم بگویم “او به خواهرش نامه نوشت” از این پسوند استفاده می کنیم. پس در زبان روسی به جای اضافه کردن حروف اضافه یا علامت مالکیت آنها را به اسم اضافه می کنیم. به این کار صرف کردن اسم هم می گویند. پس اگر جایی جدولی از صرف اسامی به زبان روسی را دیدید زیاد تعجب نکنید. صرف کردن یک اسم یعنی نمایش شکل های متفاوت آن در حالت های مختلف. در درس های بعدی بیشتر با قوانین صرف کردن اسامی آشنا می شویم.

-=تشکر کردن و جواب دادن=

برای تشکر کردن در زبان روسی از عبارت Спасибо  استفاده می شود. (سعی کنید با اطلاعات درس قبل این واژه را بخوانید)

عبارت Пожалуйста  می تواند دو معنا داشته باشد. می توانید آن را به عنوان لطفا به جملات اضافه کنید و آنها را مودبانه کنید و البته در پاسخ به تشکر (به معنای خواهش می کنم) هم استفاده می شود.

–  Спасибо  

(“spa-see-ba”) متشکرم

+ Пожалуйста  

(“pa-zhal-sta”) خواهش می کنم.

همانطور که می بینید در واژه Пожалуйста تلفظ کمی با شکل نوشتاری متفاوت است، در تلفظ آن از “уй” صرف نظر کنید.

بله و خیر

بله و خیر دوتا از مهمترین واژه های زبان روسی هستند. کاربرد این دو واژه کاملا روشن است.

Да  

(“da”) – بله

Нет  

(“nyet”) – خیر

سلام کردن

زمانی که دو نفر همدیگر را می بینند، به هم سلام می کنند. در زبان روسی دو شکل متفاوت از سلام داریم. سلام رسمی و سلام دوستانه

Привет  

(“pree-vyet”) – سلام دوستانه

Здравствуйте  

(“zdra-stvooy-tye”) – سلام مودبانه

در زبان روسی استفاده از چند حرف بی صدا پشت هم رایج است. در زبان فارسی این موضوع اصلا رایج نیست پس ممکن است در ابتدا تلفظ واژه ها کمی سخت به نظر برسد. سعی کنید بین حروف بی صدا خودتان حرف صداداری اضافه نکنید. تلفظ واژهЗдравствуйте  ممکن است و فکر کنید استفاده از آن زیاد رایج نیست اما اتفاقا این واژه رایج ترین سلام روسی است پس حتما آنقدر تمرین کنید که آن را یاد بگیرید، از این واژه برای سلام کردن رسمی و غیر رسمی می توان استفاده کرد. ازПривет  تنها برای سلام به دوستان استفاده می شود (مشابه “چطوری؟” در فارسی). اگر کسی برای سلام کردن به شما Привет گفت می توانید در جواب از همین واژه استفاده کنید.

خداحافظی کردن

برای خداحافظی کردن هم دو شکل وجود دارد:

До свидания  

(“da-svee-da-nee-ye”) – خداحافظ مودبانه

Пока  

(“pa-ka”) – خداحافظ دوستانه

معمولا برای خداحافظی از До свидания استفاده می شود. اما برای دوستان می توانید از Пока  هم استفاده کنید.

اوضاع چطور است؟

طبیعی ترین روش سوال کردن در مورد احوال یک نفر این سوال است. در واقع به جای مستقیم در مورد حال خودش سوال کنیم در مورد شرایط زندگیش سوال می کنیم.

–  ?Как дела   (اوضاع چطور است؟)

+  Хорошо спасибо   (خوب است، ممنون)

+  Плохо  (بد)

دو جواب گفته شده، دو حالت متفاوت برای جواب دادن به همین سوال است.

معرفی کردن و سوال کردن اسم

برای معرفی کردن خودتان یا سوال کردن در مورد اسم دیگران به عبارت های زیر نیاز دارید:

… Меня зовут (اسم من … است)

?Как вас зовут (اسم شما چیست؟)

Очень приятно (از آشنایی با شما خوشبختم)

سوال کردن در مورد زبان

پیش از پرداخت به این سوالات اشاره به یک نکته بسیار مهم است. در زبان روسی سوالات بله و خیر (سوالاتی که جواب آنها بله یا خیر است) با عبارت های عادی هیچ تفاوت ظاهری ندارند و تنها علامت سوال به انتهای آنها اضافه می شود. در زبان فارسی هم شکلی مشابه برای این سوالات داریم. برای مثال: “تو می توانی انگلیسی صحبت کنی؟” در مقابل شکل خبری “تو می توانی انگلیسی صحبت کنی.” در خواندن جملات هم در شکل سوالی تن صدا در انتهای جمله بالا می رود.

?Вы говорите по-русски (می توانید روسی صحبت کنید؟)

?Вы говорите по-фарси  (می توانید فارسی صحبت کنید؟)

?Вы говорите по-английски  (می توانید انگلیسی صحبت کنید؟)

Я говорю по-русски  (من روسی صحبت می کنم. / می توانم روسی صحبت کنم.)

Я говорю по-фарси (من فارسی صحبت می کنم. / می توانم فارسی صحبت کنم.)

Я говорю по-английски  (من انگلیسی صحبت می کنم./ می توانم انگلیسی صحبت کنم.)

ممکن است متوجه این موضوع شده باشید که پسوند فعل говорю (صحبت کردن) با توجه به فاعل جمله تغییر می کند. در واقع روس ها هم مثل فارسی افعال را صرف می کنند. فعلا نیازی نیست در این رابطه نگران باشید. بعدها بیشتر در این رابطه صحبت خواهیم کرد. اما دانستن دو جمله دیگر هم می تواند به نشان دادن منظور توسط شما کمک کند:

Я понимаю (من می فهمم.) Я не понимаю  (من نمی فهمم.)

در کافه

در این درس می خواهیم عبارت هایی کاربردی برای سفارش دادن نوشیدنی و خوراکی در کافه یاد بگیریم.

لغات مورد نیاز

اول واژه های مورد نیاز برای سفارش دادن را بررسی می کنیم:

Меню (منو)

Кофе  (قهوه) Чай  (چای) Молоко(شیر) Кока-Кола(کوکا کولا) Лимонад(لیموناد) Сок  (آب میوه) Борщ  (سوپ چغندر/ نوعی سوپ بسیار رایج روسی) Суп  (سوپ) Торт  (کیک) Вода (آب)

минералка  (آب معدنی)

نکته: در صورتی که به برای سفارش آب می خواستید بهتر است از минералка  استفاده کنید، چراکه در صورتی که از Вода استفاده کنید احتمالا ابتدا کمی تعجب می کنند و بعد برای شما آب شیر می آورند.

سفارش دادن

اگر در درس سوم واژه пожалуйста را یاد نگرفته اید الان فرصت خوبی برای یادگیری این واژه است. همانطور که قبلا گفتیم пожалуйста معنای “لطفا” هم دارد و بهتر است برای هر درخواست از آن استفاده کنید.

…. Дайте, пожалуйста (لطفا به من … بدهید.)

برای مثال:

Дайте, пожалуйста, чай  (لطفا به من چای بدهید.)

می توانید از این جمله هم برای سفارش دادن استفاده کنید:

… Я хочу   (من … می خواهم.)

نکته: حالا که در مورد صرف افعال اطلاعات دارید ممکن است متوجه شده باشید که همه افعال به صورت دوم شخص جمع صرف شده تا محترمانه باشد.

تمرین: حالا می توانید از لیست بالا سفارش مورد علاقه خود را انتخاب کرده و آنها را درخواست کنید.

سوال کردن

اگر می خواهید در مورد امکان سفارش چیزی سوال کنید می توانید این سوال را به صورت زیر مطرح کنید:

?…. У вас есть  (آیا … دارید؟)

برای مثال:

?У вас есть чай  (آیا چای دارید؟)

سوال کردن در مورد قیمت

برای سوال کردن در مورد قیمت می توانید از این جمله استفاده کنید:

?Сколько стоит (قیمتش چقدر است؟)

احتمالا جواب شما به صورت زیر خواهد بود.

Десять рубль . ( ده روبل)