آموزش کامل خط فرمان ویندوز/نسخه چاپی
این یک نسخه چاپی است از آموزش کامل خط فرمان ویندوز این پیغام و هیچ چیز اضافیای در چاپ نمیافتند اگر میانگیر را خالی کنید. |
نسخه کنونی و قابل ویرایش این کتاب را میتوانید در وبگاه ویکیکتاب در نشانی زیر بیابید
https://fa.wikibooks.org/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84_%D8%AE%D8%B7_%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%B2
آشنایی با خط فرمان و دستورات پایه آن
مقدمه ویرایش
ویندوز چیست؟ ویرایش
مایکروسافت ویندوز (به انگلیسی :Microsoft Windows) یک سیستم عامل است که توسط مایکروسافت توسعه یافته است. ویندوز از سال ۱۹۸۵ تاکنون به بازار عرضه شده است.
cmd چیست؟ ویرایش
سی ام دی (به انگلیسی: cmd) یک خط فرمان است که مخفف Command Prompt است. خط فرمان در مقایسه با رابط کاربری گرافیکی محیطی بیروح دارد. خط فرمان در واقع محیطی است که در آن دستورات به صورت متنی به کامپیوتر داده میشود. خط فرمان در سیستم عاملهایی مانند ویندوز، لینوکس و ... بصورت یک نرمافزار ارائه میشود.
اجرای خط فرمان ویندوز ویرایش
با نگه داشتن کلیدهای Windows + R میتوانید ویندوز ران روباز کرده و سپس با تایپ cmd و فشردن کلید اینتر خط فرمان ویندوز را باز کنید. همچنین نیز میتوانید با جستجو کلمه cmd آن را پیدا و باز کنید.
ساختار دستورات در خط فرمان ویندوز ویرایش
(Switch) (Parameters) (command)
مانند: (s/) rd) (C:/FolderTest))
پارامتر چیست؟ ویرایش
پارامترها در واقع ورودیها یا متغیرها یا تابع (فانکشن)ها هستند؛ به بیانی سادهتر پارامترها مقادیری هستند که به توابع یا دستورات برای اجرای عملیات خاصی داده میشود.
دستورات پایه خط فرمان ویندوز ویرایش
دستور cd ویرایش
این دستور برای عوض کردن دایرکتوری فعلی که در آن هستید کاربرد و با این دستور میتوانید دایرکتوری فعلیتون رو عوض کنید. مانند:
cd DirectoryTest
نکته: با استفاده از /.. میتوانید به دایرکتوری قبلی بروید و با استفاده از / cd میتوانید به ریشه (root) برگردید.
دستور dir ویرایش
دستور dir برای نمایش محتویات دایرکتوری فعلی است با استفاده از s/ میتوانید محتوای دایرکتوری فعلی و تمامی دایرکتوریهای زیرین آن را نمایش دهید.
دستور mkdir ویرایش
این دستور برای ایجاد یک دایرکتوری (پوشه) به کار میرود و یک پارامتر مهم از شما میگیرد که آن نام پوشه مانند:
mkdir FolderName
md FolderName
نکته: دستورات md و mkdir با هم فرقی ندارند. نیز بهتر است نام پوشه بین "" قرار دهید.
دستور ren ویرایش
این دستور برای عوض کردن نام پوشهها یا فایلها استفاده میشود. مانند:
ren Folder NewFolderName
برای فایل ren FileName.extension newName.extension
نکته: برای تغییر نام فایلها حتماً باید نام آن را بهراه پسوند آن به دستور داد و همینطور برای نام جدید.
دستورات cmd ویرایش
دستورات پایه ویرایش
cls: پاک کردن صفحه کنسول
color : برای عوض کردن رنگ پس زمینه و متن محیط cmd به کار میرود برای مثال: color 71
exit : برای خارج شدن از محیط خط فرمان استفاده میشود.
help : راهنمایی در مورد خط فرمان نمایش میدهد.
ver : نسخهٔ ویندوز را به نمایش میگذارد.
whoami : نام کاربری و نام رایانه را نمایش میدهد.
systeminfo : اطلاعاتی در مورد رایانه را به شما نمایش میدهد مانند نسخه سیستم عامل و Bios و نوع سیستم.
مدیریت فایل ویرایش
cd: برای عوض کردن دایرکتوری پیشفرض برای مثال
cd testdirectory
md: ساخت پوشه یا همان دایرکتوری برای مثال
md testfolder
نکته mkdir با md هیچ فرقی ندارد
fsutil: برای ایجاد فایل با حجم دلخواه استفاده میشود
fsutil file createnew file.txt 4000
نکته: ۴۰۰۰ هزار حجم دلخواه بر اساس بایت است
rd/rmdir: برای حذف پوشه کاربرد دارد برای مثال
rmdir foldertest
del: برای حذف فایلها برای مثال
del file.txt: فایل file.txt را حذف میکند.
del *.txt: تمام فایلهای دارای پسوند txt را حذف میکند.
نکته: بطور کلی * به معنای همه است.
ren / rename: برای تغییر نام فایلها بکار میرود.
ren name.txt newname.txt
dir: برای نمایش محتویات پوشهها استفاده میشود.
dir: محتوای دایرکتوری فعلی را نشان میدهد بعد از dir میتوانید از گزینه s/ که تمام دایرکتوریهای زیری را نشان میدهد استفاده کنید.
tree: محتویات دایرکتوری فعلی را بصورت درختی نشان میدهد.
copy / cp : برای کپی فایلها استفاده میشود برای مثال:
cp directory/testfile.txt directorytarget/newfilename.txt: این دستور یک فایل را کپی و با اسمی آن را در جایی دیگر کپی میکند.
move / mv: مثال copy کار میکند فقط بجای کپی انتقال میدهد.
شبکه ویرایش
ping: برای گرفتن تأخیر (پینگ) از نودها یا ... در شبکه کاربرد دارد.
ping 127.0.0.1 از کارت شبکه خود پینگ میگیرد.
tracert: برای بررسی کردن شبکه و اتصال اینترنت در حالی که پینگ فقط اتصال را بررسی میکند (tracert) مسیر اتصال را به شما نشان میدهد.
tracert (website or network location or IP Address)
ipconfig : مشخصات کارتهای شبکه متصل به سیستم را به شما نشان میدهد.
getmac : مک آدرس شما را به شما نمایش میدهد.
arp : برای نمایش ورودیهای موجود در حافظه پنهان پروتکل Address Resolution استفاده میشود.
arp -a : تمامی ورودیهای موجود را نمایش میدهد.
اشکال زدایی و تعمیر ویرایش
chkdsk : برای شناسایی و اصلاح برخی از خطاهایهای هارددیسک استفاده میشود. این دستور در تمامی نسخههای ویندوز موجود میباشد برای مثال: chkdsk d: /f پارتیشن دی را بررسی و خطاهای آن را برطرف میکند.
echo : برای چاپ کردن یک متن استفاده میشود برای مثال: echo text
نکته: echo off اعلان داس را که قبل هر دستور موجود است دیگر به نمایش نمیگذارد و آن را حذف میکند.
نکات cmd ویرایش
نکته نخست: میتوانید دستورات cmd را داخل یک فایل با پسوند .bat بگذارید و آن را پشت سر هم اجرا کنید.
نکته دوم: برای نمایش راهنمای هر دستور کافیست بعد از نام دستور یک فاصله سپس؟ / بگذارید.
نکته سوم: برای اجرای چند دستور به طور همزمان میتوانید بین هر دستور && بگذارید.
نکته چهارم: برای لغو دستورات هنگام اجرا میتوانید از کلید ترکیبی CTRL + C استفاده کنید.
نکته پنجم: برای نمایش دستورات بصورت صفحه به صفحه از command | more استفاده کنید.
نکته ششم: command | clip میتوانید پس از اجرای دستور آن را کپی کنید.
نکته هفتم: ذخیره خروجی یک دستور بصورت فایل: command > filename.txt.
نکته هشتم: با استفاده از کلید ترکیبی ALT + ENTER میتوانید محیط خط فرمان را حالت تمام صفحه ببرید.
شخصی سازی محیط خط فرمان
مقدمه ویرایش
نرمافزار خط فرمان ویندوز (cmd)، قابلیتهای شخصیسازی دارند مانند بزرگ کردن متن و عوض کردن رنگ متن یا پس زمینه متن.
بخش فونت و رنگ متن و پس زمینه متن ویرایش
عوض کردن فونت متن خط فرمان ویرایش
1- ابتدا روی نوار عنوان خط فرمان کلیک راست کرده و گزینه Properties را انتخاب میکنیم.
2- به تب "Font" بروید.
3- فونت، اندازه و سایر تنظیمات دلخواه خود را انتخاب کنید. روی "OK" کلیک کنید.
عوض کردن رنگ متن خط فرمان ویرایش
1- روی نوار عنوان راست کلیک سپس بر روی Properties ضربه بزنید.
2- به تب Colors بروید.
3- بین گزینه های موجود Screen Text را انتخاب نمایید.
4- رنگ مورد نظر خود برای متن را انتخاب نمایید نیز میتوانید از کد RGB برای رنگ استفاده نمایید.
شفاف کردن پنجره خط فرمان ویرایش
1- به مسیر Properties > Colors بروید.
2- درصد Opacity را تغییر دهید.
عوض کردن رنگ پس زمینه خط فرمان ویرایش
1- روی نوار عنوان راست کلیک سپس بر روی Properties ضربه بزنید.
2- به تب Colors بروید.
3- بین گزینه های موجود Screen Background را انتخاب نمایید.
4- رنگ مورد نظر خود برای پس زمینه پنجره خط فرمان را انتخاب نمایید نیز میتوانید از کد RGB برای رنگ استفاده نمایید.
دستورات پیشرفته خط فرمان
دستور ipconfig ویرایش
این دستور برای نمایش اطلاعات شبکه و پیکربندی آن است
ipconfig /all : نمایش اطلاعات پیکربندی تمامی کانکشنهای شبکه، شامل آدرسهای IPv4 و IPv6T و Gateway و DNS.
ipconfig /flushdns : پاکسازی محتویات کَش DNS در سمت کلاینت.
ipconfig /renew : به روز رسانی و تمدید مجدد پیکربندی های DHCP سرور مبتنی بر IPv4 در سمت کلاینت.
ipconfig /renew6 : به روز رسانی و تمدید مجدد پیکربندی های DHCP سرور مبتنی بر IPv6 در سمت کلاینت.
اگر دستور ipconfig را بدون هیچ پارامتری در خط فرمان ویندوز وارد کنید اطلاعات پایه از تنظیمات IP و DNS و … را به شما نمایش میدهد.
برای تمدید اعتبار آدرس IP توسط پروتکل DHCP میتوانید از دستور ipconfig با پارامتر /release و نام کارت شبکه مورد نظر خود استفاده کنید.
مثلا برای تمدید اعتبار آدرس IP کارت شبکه Wireless دستور به شکل زیر نوشته میشود:
Ipconfig /release Wireless
در دستور بالا مشخص شده تنظیمات کارت شبکه Wireless باید تمدید شود. برای تمدید آدرس IPv6 باید از پارامتر /release6 استفاده کنید. برای مثال:
Ipconfig /release6
هنگامی که در یک سایت وارد میشوید DNS آن سایت در کش DNS سیستم شما برای ورود سریعتر مجدد و ذخیره میشود. اگر میخواهید فهرست این DNS ها را مشاهده کنید میتوانید از پارامتر /displaydns استفاده کنید.
دستور logoff ویرایش
کاربر را از سیستم عامل خارج میکند.
دستور tasklist ویرایش
وظیفه های در حال اجرا در سیستم عامل را به نمایش میگذارد.
دستور taskkill ویرایش
taskkill /f /im [process name] بجای Procces Name باید نام وظیفه در حال اجرا را بنویسید آن وظیفه را پایان میدهد.
دستور systeminfo ویرایش
اطلاعات سیستم را به نمایش میگذارد.
آشنایی با پاورشل
مقدمه ویرایش
پاورشل یک رابط خط فرمان و زبان برنامهنویسی مبتنی بر .NET است که توسط شرکت مایکروسافت توسعه یافته است. این ابزار قدرتمند به شما امکان میدهد وظایف مختلفی را در سیستمعامل ویندوز و سایر سیستمعاملها به صورت خودکار انجام دهید.
ویژگیهای کلیدی ویرایش
رابط خط فرمان: پاورشل به شما امکان میدهد دستورات را به صورت خطی تایپ و اجرا کنید.
زبان برنامهنویسی: پاورشل امکان نوشتن اسکریپتهای پیچیده برای خودکارسازی وظایف را فراهم میکند.
دسترسی به WMI و COM: پاورشل به شما امکان میدهد به اطلاعات ویندوز و سایر سیستمعاملها از طریق WMI و COM دسترسی داشته باشید.
قابلیت توسعه: پاورشل با استفاده از ماژولها و اسکریپتها قابلتوسعه است.
کاربردها ویرایش
مدیریت سیستم: پاورشل برای مدیریت سرورها، رایانههای شخصی، و سایر دستگاهها مورد استفاده قرار میگیرد.
اتوماسیون وظایف: پاورشل برای خودکارسازی وظایف تکراری مانند نصب نرمافزار، پیکربندی سیستم، و مدیریت شبکه مورد استفاده قرار میگیرد.
تجزیه و تحلیل دادهها: پاورشل برای تجزیه و تحلیل دادهها از منابع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.
توسعه نرمافزار: پاورشل برای توسعه نرمافزارهای کاربردی مورد استفاده قرار میگیرد.
مزایای استفاده از پاورشل ویرایش
قدرتمند: پاورشل ابزاری قدرتمند برای انجام وظایف پیچیده است.
انعطافپذیر: پاورشل برای طیف وسیعی از وظایف قابلاستفاده است.
آسان برای یادگیری: پاورشل از دستورات و نحو مشابه زبانهای برنامهنویسی دیگر مانند C# استفاده میکند.
رایگان: پاورشل یک ابزار رایگان و منبعباز است.
شروع کار با پاورشل ویرایش
نصب: پاورشل به صورت پیشفرض در ویندوز 10 و 11 نصب شده است. برای نصب پاورشل در نسخههای قبلی ویندوز، میتوانید به وبسایت مایکروسافت مراجعه کنید.
یادگیری: منابع آموزشی زیادی برای یادگیری پاورشل وجود دارد، از جمله کتابها، مقالات، وبینارها و دورههای آنلاین.
تمرین: بهترین راه برای یادگیری پاورشل، تمرین و استفاده از آن برای انجام وظایف مختلف است.
مثالهایی از کاربردهای پاورشل ویرایش
نصب نرمافزار: میتوانید از پاورشل برای نصب نرمافزار بر روی چندین رایانه به صورت خودکار استفاده کنید.
پیکربندی سیستم: میتوانید از پاورشل برای پیکربندی تنظیمات سیستم، مانند تنظیمات دیواره آتش ویندوز، به صورت خودکار استفاده کنید.
مدیریت شبکه: میتوانید از پاورشل برای مدیریت شبکه، مانند ایجاد و حذف کاربران، به صورت خودکار استفاده کنید.
تجزیه و تحلیل دادهها: میتوانید از پاورشل برای تجزیه و تحلیل دادهها از منابع مختلف، مانند فایلهای CSV و پایگاههای داده، استفاده کنید.
توسعه نرمافزار: میتوانید از پاورشل برای توسعه نرمافزارهای کاربردی، مانند ابزارهای مدیریت سیستم و اسکریپتهای اتوماسیون، استفاده کنید.
1.دریافت اطلاعات سیستم:
علاوه بر دستور `Get-ComputerInfo`، میتوانید از دستورات زیر برای دریافت اطلاعات جزئیتر در مورد بخشهای مختلف سیستم خود استفاده کنید:
- اطلاعات مربوط به شبکه:
powershell Get-NetAdapter
- اطلاعات مربوط به دیسکها:
powershell Get-Disk
2.مدیریت فایلها:
علاوه بر دستورات `Copy-Item` و `Move-Item`، میتوانید از دستورات زیر برای مدیریت فایلها و دایرکتوریها استفاده کنید:
- ایجاد دایرکتوری جدید:
powershell New-Item -Path C:\NewDirectory -ItemType Directory
- حذف دایرکتوری:
powershell Remove-Item -Path C:\NewDirectory -Recurse
- تغییر نام فایل:
powershell Rename-Item -Path C:\file.txt -NewName NewFile.txt
- جستجو برای فایلها:
powershell Get-ChildItem -Path C:\ -Filter *.txt -Recurse
3.مدیریت فرآیندها:
علاوه بر دستورات `Get-Process`، `Start-Process` و `Stop-Process`، میتوانید از دستورات زیر برای مدیریت فرآیندها استفاده کنید:
- مشاهده جزئیات بیشتر مربوط به یک فرآیند:
powershell Get-Process -Name notepad.exe | Select-Object - Property *
- تغییر اولویت یک فرآیند:
powershell Set-Priority -Process notepad.exe -BelowNormal
- متوقف کردن تمام فرآیندهای مربوط به یک برنامه:
powershell Stop-Process -Name notepad.exe -Force
4.مدیریت خدمات:
علاوه بر دستورات `Get-Service`، `Start-Service` و `Stop-Service`، میتوانید از دستورات زیر برای مدیریت خدمات استفاده کنید:
- تغییر نوع Startup یک سرویس:
powershell Set-Service -Name w3svc -StartupType Automatic
- فعال کردن یک سرویس:
powershell Enable-Service -Name w3svc
- غیرفعال کردن یک سرویس:
powershell Disable-Service -Name w3svc
سوییچها یا گزینهها برای دستورات خط فرمان
سوییچها یا گزینهها در دستورات خط فرمان
سوییچها یا گزینهها (همچنین به نام آرگومان یا flag شناخته میشوند) در دستورات خط فرمان، پارامترهایی هستند که به شما امکان میدهند نحوه عملکرد دستور را تغییر دهید.
ترکیب سوئیچ: برای دستور میتوانید از چند سوئیچ همزمان استفاده کنید.
برای مثال
ls /s
برای استفاده از سوییچ ها معمولا از / یا - استفاده میشود.
مهمترین سوییچها در دستورات پرکاربرد ویندوز ویرایش
در ادامه، به تعدادی از دستورات پرکاربرد ویندوز به همراه مهمترین سوییچهای آنها اشاره میکنیم:
دستور dir
:
/a
: نمایش همه فایلها، شامل فایلهای مخفی/w
: نمایش عریض لیست فایلها/s
: نمایش محتویات دایرکتوریها به صورت بازگشتی
دستور cd
:
..
: رفتن به یک سطح بالاتر در سلسله مراتب دایرکتوریها
دستور copy
:
/y
: عدم پرسش قبل از بازنویسی فایلهای موجود/v
: نمایش جزئیات عملیات کپی/b
: کپی کردن فایلها به صورت دودویی (باینری)
دستور move
:
/y
: عدم پرسش قبل از بازنویسی فایلهای موجود/v
: نمایش جزئیات عملیات جابجایی
دستور del
:
/q
: حذف بدون پرسش/s
: حذف دایرکتوری به صورت بازگشتی/f
: حذف اجباری فایلها بدون پرسش
دستور mkdir
:
/p
: ایجاد دایرکتوریهای پدر به صورت بازگشتی
دستور ping
:
/t
: ارسال مداوم بستههای ping تا زمانی که کاربر دستور را متوقف کند/a
: نمایش آدرس IP به جای نام میزبان
دستور ipconfig
:
/all
: نمایش اطلاعات کامل پیکربندی شبکه
دستور netstat
:
/a
: نمایش همه اتصالات شبکه/n
: نمایش نامهای میزبان به جای آدرسهای IP
نکته: این فقط لیست مختصری از سوییچهای پرکاربرد در دستورات ویندوز است. برای مشاهده لیست کامل سوییچها و نحوه استفاده از آنها، میتوانید از دستور /؟
بعد از نام دستور استفاده کنید. مثلا : ?/ ls
مثال:
dir /a /w
این دستور تمام فایلها (شامل فایلهای مخفی) را به صورت عریض نمایش میدهد.
دستورات تکمیلی خط فرمان
در این بخش به تعدادی از دستورات تکمیلی خط فرمان ویندوز به همراه مثالهای کاربردی میپردازیم.
1. ASSOC: برای مشاهده یا تغییر انجمن فایلها.
مثال:
assoc .txt
این دستور لیست تمام برنامههایی که با فایلهای .txt مرتبط هستند را نمایش میدهد.
سوئیچها:
/A: نمایش تمام انجمنهای فایل. /F: نمایش فرمت فایل برای یک انجمن خاص. /M: تغییر انجمن یک نوع فایل. مثال:
assoc .txt=notepad.exe
این دستور انجمن فایلهای .txt را به برنامه Notepad تغییر میدهد.
2. CACLS: برای نمایش یا تغییر لیست کنترل دسترسی (ACL) یک فایل یا دایرکتوری.
مثال:
cacls file.txt
این دستور ACL فایل file.txt را نمایش میدهد.
سوئیچها:
/E: نمایش ACL برای تمام فایلها و دایرکتوریهای یک دایرکتوری. /G: نمایش ACL به صورت گروهی. /M: تغییر ACL یک فایل یا دایرکتوری. مثال:
cacls file.txt /G Everyone:F
این دستور به همه کاربران (Everyone) دسترسی کامل (Full Control) به فایل file.txt میدهد.
3. CHCP: برای نمایش یا تغییر صفحه کد پیشفرض.
مثال:
chcp
این دستور صفحه کد پیشفرض را نمایش میدهد.
سوئیچها:
/65001: تنظیم صفحه کد به UTF-8. مثال:
chcp 65001
این دستور صفحه کد را به UTF-8 تغییر میدهد.
4. COMP: برای مقایسه دو فایل.
مثال:
comp file1.txt file2.txt
این دستور دو فایل file1.txt و file2.txt را با هم مقایسه میکند.
سوئیچها:
/A: مقایسه محتوای فایلها به صورت ASCII. /B: مقایسه فایلها به صورت باینری. /N: نمایش تعداد خطوطی که با هم فرق دارند. مثال:
comp /N file1.txt file2.txt
این دستور تعداد خطوطی که در دو فایل file1.txt و file2.txt با هم فرق دارند را نمایش میدهد.
5. DISKPART: برای مدیریت دیسکها و پارتیشنها.
مثال:
diskpart
این دستور ابزار Diskpart را اجرا میکند.
سوئیچها:
/LIST DISK: نمایش لیست تمام دیسکها. /LIST PARTITION: نمایش لیست تمام پارتیشنها. /SELECT DISK: انتخاب یک دیسک. /CREATE PARTITION: ایجاد یک پارتیشن جدید. مثال:
diskpart select disk 0 create partition primary size=10000
این دستورات یک پارتیشن جدید با حجم 10 گیگابایت در اولین دیسک ایجاد میکند.
6. FIND: برای جستجوی یک رشته در یک فایل یا چند فایل.
مثال:
find "text" file.txt
این دستور برای جستجو متن text در file.txt است.
بخش پایانی آموزش کامل خط فرمان ویندوز
نتیجهگیری ویرایش
در طول این کتاب، ما به طور کامل با مفاهیم و دستورات خط فرمان ویندوز آشنا شدیم. یادگیری خط فرمان، علاوه بر افزایش سرعت و کارایی در انجام عملیات، به شما این امکان را میدهد تا درک عمیقتری از سیستم عامل و نحوه کار آن داشته باشید.
هنگامی که بر خط فرمان تسلط پیدا کنید، دیگر نیازی به استفاده از رابط گرافیکی برای انجام اکثر کارها نخواهید داشت. همچنین میتوانید اسکریپتهای قدرتمند بنویسید و کارها را به صورت خودکار و با چند دستور انجام دهید.
توصیه میکنم همیشه در حال یادگیری باشید و دستورات و امکانات جدید را کشف کنید. خط فرمان ابزاری قدرتمند است که با تسلط بر آن، میتوانید به راحتی مسائل پیچیده را برطرف کنید.
در پایان، امیدوارم این کتاب توانسته باشد نگاه شما را نسبت به خط فرمان ویندوز تغییر دهد و شما را برای استفاده حرفهای از آن آماده کند. آینده درخشانی در انتظار شماست. به یادگیری و پیشرفت خود ادامه دهید!