اسید و باز/آمفوتر
آمفوتر مادهای است که میتواند در واکنش با باز به عنوان اسید و با اسید به عنوان باز شرکت کند. همچنین می تواند در مقابل تغییرات جزئی اسید و باز مقاومت کند. آمفوتر مولکول یا یون است.
به طور مثال: آب در مقابل هیدرو کلریک اسید به عنوان باز رفتار میکند و می تواند پروتون آن را بپذیرد، و در مقابل یک باز (مانند آمونیاک) میتواند نقش اسیدی را بازی کند و پروتون خود را به آمونیاک بدهد و می تواند یک آمفوتر باشد.
نمونهها
ویرایشبرای نمونه آمینواسیدها، پروتئینها و خون آمفوتر هستند. همچنین اکسید شماری از فلزها (مانند روی، آلومینیوم، سرب، قلع و بریلیم) و بیشتر شبهفلزها ویژگی آمفوتری دارند.
برای نمونه اکسید روی، بسته به pH محلول، خاصیت متفاوتی از خود نشان میدهد.
- در اسیدها:
ZnO + ۲H+ → Zn۲+ + H۲O
- در بازها:
ZnO + H۲O + ۲OH- → [Zn(OH)۴]۲-
از این ویژگی میتوان برای جدا کردن کاتیونهای گوناگون مانند جداکردن روی از منگنز سود جست.