درمان خانگی/یبوست
دلایل ابتلاء
ویرایشیبوست به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. استرس، کم تحرکی، برخی داروهای خاص، شیرین کننده‌های مصنوعی و رژیم غذایی فاقد فیبر و مایعات می‌توانند باعث یبوست گردند. برخی بیماریهای خاص نظیر کم‌کاری غده تیروئید، سندرم روده تحریک پذیر، دیابت و سرطان نیز می‌توانند باعث ایجاد یبوست شوند. حتی سن افراد نیز فاکتور مهمی در بروز یبوست می‌باشد. افراد مسن بیشتر مستعد ابتلاء به این مشکل هستند.
اگرچه یبوست یک مشکل آزار دهنده می‌باشد ولی به عنوان بیماری در نظر گرفته نمی‌شود. یبوست زمانی رخ می‌دهد که حرکات روده به تأخیر افتاده و کند می‌شوند و مواد غذایی موجود در آن فشرده شده و عبورشان از روده به سختی صورت می‌گیرد. حال که علت ایجاد یبوست را می‌دانیم بهتر می‌توانیم آن را درمان کنیم. بسته به شدت یبوست، می‌توان یا از درمانهای ساده خانگی استفاده کرد یا در موارد شدیدتر نیاز به مراجعه به پزشک و درمانهای دارویی می‌باشد.
به چه وضعیتی نرمال گفته می‌شود
ویرایشتصور اشتباهی که در برخی افراد در مورد وضعیت اجابت مزاج وجود دارد این است که فکر می‌کنند بایستی حتماً تعداد دفعات مشخصی در روز یا در هفته اجابت مزاج داشته باشند، در غیر اینصورت دچار یبوست شده‌اند. این امر در واقع درست نیست ولی به یک تصور غلط در بین عموم تبدیل شده است. وضعیت نرمال حرکات روده و اجابت مزاج در افراد مختلف متفاوت بوده و می‌تواند از ۳ بار در روز تا ۳ بار در هفته متغیر باشد. از علائم رایج یبوست می‌توان به زور زدن هنگام اجابت مزاج، سفت شدن غیر معمول مدفوع، نفخ و گاز روه اشاره کرد.
ملین‌ها همیشه انتخاب اول برای درمان نیستند
استفاده از ملین‌ها بعنوان اولین درمان یبوست، اصلاً ایده مناسبی نیست. آنها می‌توانند به یک عادت برای بدن تبدیل شده و به روده آسیب برسانند. برخی از ملین‌ها می‌توانند جلوی تأثیر داروهایی که شما از قبل مصرف کرده‌اید را بگیرند و ملین‌هایی وجود دارند که باعث التهاب آستر داخلی روده می‌شوند.
عقیده رایج در مورد استفاده از ملین‌ها این است که اگر از این ترکیبات استفاده می‌کنید، بایستی یک عدد آن هم از ملین پسیلیوم یا انواعی که بر پایه فیبر هستند استفاده کنید. پسیلیوم یک فیبر طبیعی بوده که با سیستم گوارش بسیار ملایم تر از دیگر انواع ملین‌هایی ست که امروزه در بازار وجود دارند.
در ادامه روشهایی برای درمان خانگی یبوست از طریق مواد غذایی موجود در آشپزخانه به شما پیشنهاد می‌شود.
شایان ذکر است که هدف از انتشاراین مقاله فقط اطلاع رسانی در زمینه درمانهای خانگی یبوست می‌باشد و بدیهی است که در موارد شدید بایستی حتماً با پزشک یا مشاور سلامت خود مشورت کنید وحتی برای استفاده از این روشها نیز نظر پزشک خود را جویا شوید.
مصرف روزانه ۱۷۰ گرم غلات و حبوبات
ویرایشغلات- درمان یبوستهر روز ۱۷۰ گرم از گروه غذایی غلات را مصرف کنید. گروه غلات شامل حبوبات، نان‌ها و سبزیجات نشاسته‌ای (مثل ذرت، نخود فرنگی، سیب زمینی و لوبیا) می‌باشد. هر وقت که ممکن بود، غلات سبوس دار نظیر نان کامل گندم (سبوس دار) وانواع دیگر آنها را برای رژیم غذایی خود انتخاب کنید. برای دریافت مقادیر زیادی از فیبر در ابتدای روز، غلات سبوس دار مخصوص صبحانه را میل کنید. غذاهایی که بیش از ۵ تا ۶ گرم به ازای هر وعده، فیبر دارند جزو غذاهای غنی از فیبر محسوب می‌شوند. اگر مصرف غلات سبوس دار برای وعده صبحانه مورد علاقه تان نیست، آنها را زمان دیگری در طول روز مصرف کنید. همچنین سعی کنید جو را بطور دائم در رژیم غذایی خود بگنجانید. جو می‌تواند یبوست را برطرف کرده و اجابت مزاج شما را منظم کند. پس همیشه مقداری آرد جو، اسنک و دانه‌های بوداده جو را در آشپزخانه خود داشته باشید و همیشه مقداری سبوس جو را به سوپ سبزیجات یا تاس کباب خود اضافه کنید.
مصرف میوه‌ها و سبزیجات
ویرایشمیوهها و سبزیجات-درمان یبوستهر فرد بایستی حداقل ۵ وعده میوه و سبزی در طول روز مصرف کند. میوه‌ها و سبزیجات را بطور متنوع انتخاب کنید، مثل سیب زمینی شیرین، سیب، انواع توت، زردآلو، هلو، گلابی، پرتقال، آلو، ذرت، انواع نخود، هویج، گوجه فرنگی، اسفناج، کلم بروکلی و گل کلم؛ و تا جاییکه برایتان امکان دارد به جای نوشیدن آبمیوه، میوه‌ها را بطور کامل بخورید؛ به عنوان مثال، یک لیوان آب پرتقال، حاوی یک دهم گرم فیبر می‌باشد، در حالیکه یک عدد پرتقال ۲/۹ گرم فیبر دارد.
سیب
ویرایشبرای جلوگیری از یبوست، سعی کنید یک ساعت بعد از وعده‌های غذایی سیب بخورید.
آب سیب و سرکه سیب: این ملین‌های طبیعی برای اکثر افراد مؤثر هستند.
موز
ویرایشاین میوه نیز می‌تواند یبوست را برطرف کند. سعی کنید موز را بصورت رسیده و بین وعده‌های غذایی مصرف کنید. از خوردن موزهای سبز اجتناب کنید، چون باعث شدید شدن یبوست می‌شوند.
کشمش
ویرایشروزانه یک مشت کشمش بخورید، یک ساعت بعد از وعده‌های غذایی.
ریواس
ویرایشاین سبزی ترش مزه نیز نوعی ملین طبیعی محسوب می‌شود. ریواس را بپزید و با عسل طعم آن را ملس کنید یا در پختن انواع پای از آن استفاده کنید. یا اینکه یک نوشیدنی خوشمزه با ترکیب پوره ریواس پخته، آب سیب و عسل درست کرده و نوش جان کنید.
کاهش مصرف غذاهای تصفیه و فرآوری شده
ویرایشعدم مصرف مواد غذایی تصفیه شده-درمان یبوستهر زمان که برایتان ممکن است مصرف غذاهای تصفیه شده را کنار گذاشته و غذاهای کمتر تصفیه شده را جایگزین آنها کنید. غلات سبوس دار را جایگزین غلات بدون سبوس و فرآوری شده کنید، مصرف سبزیجات خیلی پخته را کنار گذاشته و به جای آن سبزیجات نیمه پخته مصرف کنید و به جای استفاده از مواد غذایی که از آرد سفید تهیه شده‌اند مواد غذایی سبوس دار را انتخاب کنید. یک وعده برنج سفید حاوی نیم گرم فیبر؛ یک وعده برنج قهوه‌ای حاوی ۲/۴ گرم فیبر می‌باشد. در حالیکه یک وعده چیپس سیب زمینی فقط۰/۶ گرم فیبر دارد و یک وعده پفیلا ۲/۵گرم فیبر دارد.
فیبر
ویرایشمصرف زیاد فیبر-درمان یبوستبرخی اوقات، دریافت مقدار کمی فیبر اضافی از مواد غذایی می‌تواند نیاز شما برای داشتن اجابت مزاج منظم را برطرف کند. فیبر، بخش غیرقابل هضم غذاهای گیاهی می‌باشد که بخش زیادی از مدفوع را تشکیل می‌دهد و باعث اضافه شدن جرم آن می‌شود و همچنین روده را تحریک کرده و باعث افزایش حرکات روده می‌شود، این امر باعث می‌شود که روده بتواند مدفوع را به راحتی در طول خود هل داده و دفع کند. فیبر بطور طبیعی در میوه‌ها، سبزیجات، غلات و حبوبات (اگرچه فرآوری و تصفیه آنهاباعث کاهش محتوای فیبر این مواد غذایی می‌شود). گوشت قرمز، گوشت مرغ، ماهی و چربیها جزو مواد غذایی فاقد فیبر طبقه‌بندی می‌شوند. توصیه رایج برای مقدارمصرف روزانه فیبر در رژیم غذایی ۲۵ تا ۳۵ گرم می‌باشد، اما اکثر افراد تنها ۱۰ تا ۱۵ گرم فیبر در طی روز مصرف می‌کنند. مکمل‌های دارای فیبر هم می‌توانند مفید باشند، ولی بهتر است که فیبر مورد نیاز بدن از طریق مواد غذایی طبیعی تأمین گردد که علاوه بر فیبر می‌توانند دیگر مواد مغذی مورد نیاز بدن را نیز تأمین کنند. برای جلوگیری از گاز روده، بتدریج مصرف فیبر را در رژیم غذایی خود بالا ببرید و حتماً مقادیر زیاد آب بنوشید، زیرا آب می‌تواند به راحتی و نرمی در طول دستگاه گوارش حرکت کند.
عسل
ویرایشعسل- درمان یبوستخوردن ۲ قاشق غذاخوری شربت قندی یا شهد قبل از خواب یبوست را برطرف می‌کند. شربت قند به علت اینکه کالری بالایی دارد نمی‌تواند بعنوان یک روش درمانی و پیشگیری کننده روزانه مورد استفاده قرار گیرد. اما در برخی مواقع می‌تواند به شما کمک کند. به علت مزه خیلی شیرین و قوی شربت قند اگر مایل باشید می‌توانید آن را به شیر، آبمیوه یا برای تأثیر ملینی بیشتر آن را به آب آلو اضافه کرده و میل کنید.
عسل نیز یک ملین خیلی ملایم می‌باشد. سعی کنید روزانه ۳ بار و هر بار یک قاشق غذاخوری عسل بخورید. یا اینکه می‌توانید همین مقدار را در آب گرم حل کرده و سپس نوش جان کنید. اگر این مورد برای شما تأثیری نداشت می‌توانید مخلوطی از عسل و شربت قند (نصف قاشق عسل، نصف قاشق شربت قندی) را درست کرده و استفاده کنید. یا می‌توانید ۱ قاشق چایخوری سرکه سیب با ۱ قاشق چایخوری عسل را در یک لیوان آب حل کنید. از آنجایی که عسل نیز مانند شربت قندی دارای کالری بالایی ست، توجه داشته باشید که که نمی‌توان آن را بصورت روزانه مصرف کرد، بلکه گاهی اوقات از آن استفاده کنید.
لوبیا
ویرایشانواع لوبیا-درمان یبوستلوبیاها و بنشن‌های خشک مثل لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، لوبیای لیما، لوبیای سیاه، لوبیا چشم بلبلی یا لوبیای گاربانزو منابع عالی فیبر هستند. بسیاری از افراد به دلیل نفاخ بودن، انواع لوبیا را دوست ندارند. پختن مناسب و با روش صحیح لوبیا می‌تواند بطور قابل توجهی این مشکل را برطرف کند. بعلاوه، اگر انواع لوبیا بطور تدریجی به رژیم غذایی اضافه شوند، ایجاد نفخ و گاز در بدن به حداقل می‌رسد.
قهوه
ویرایشقهوه-درمان یبوستترکیبات سازنده مزه تلخ موجود در قهوه، باعث تحریک لوله گوارش می‌شود. اگر شما به قهوه علاقه ندارید می‌توانید گیاهی به نام انگور اورگون را امتحان کنید. ریشه این گیاه و برخی از هم خانواده‌های نزدیکش مثل زرشک از زمانهای قدیم برای درمان یبوست استفاده می‌شده است. نصف قاشق چایخوری از تنتور این گیاه را در آب بریزید و قبل از غذا به آرامی سربکشید.
اسنک‌ها و تنقلات حاوی کنجد
ویرایشکنجددرمان یبوست: دانه‌های کنجد باعث زبری و انبوه شدن مدفوع گردیده و محتویات موجود در روده را نرم کرده و باعث دفع راحتترآنها می‌شوند. مصرف کنجد نباید بیش از ۱۴ گرم در روز باشد، و سعی کنید همراه با مصرف این دانه‌ها مقدار زیادی آب بنوشید. همچنین می‌توانید کنجد را روی انواع سالاد و دیگر غذاها بپاشید و مجدداً باید گفت بیش از ۱۴ گرم در روز نباید از کنجد استفاده کنید.
مصرف روغنهای گیاهی
ویرایشروغن گیاهی-درمان یبوستروغن آفتابگردان، روغن دانه سویا و دیگر روغنهای گیاهی می‌توانند فقط درمانی برای مشکل شما باشند، زیرا آنها می‌توانند روده‌ها را روغنکاری کنند. مصرف ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری از روغنهای گیاهی در یک روز تا وقتی که یبوست رفع شود (این مقادیر مبنای استفاده روزانه نیستند) کافی می‌باشد؛ و به یاد داشته باشید که روزهایی که این روغنها را مصرف می‌کنید، دریافت کالری روزانه خود را با کاهش مصرف دیگر چربیها نظیر کره به تعادل برسانید. در غیر اینصورت، بخاطر خلاص شدن از شر یبوست، افزایش وزن نیز پیدا می‌کنید.
اگر نمی‌توانید این روغنها را بصورت خالی بخورید، آنها را با سبزیجات و آب لیمو ترش یا سرکه مخلوط کرده و بعنوان سس با سالاد میل کنید. مخلوط روغنهای گیاهی و فیبر موجود در سالاد کمک زیادی به درمان یبوست خواهد کرد.
تحرک داشته باشید
ویرایشورزش-درمان یبوست: ورزش کردن نه تنها باعث تناسب اندام ما می‌شود بلکه اجابت مزاج را نیز منظم می‌کند. زمانی که ما از لحاظ بدنی فعال هستیم، روده‌ها نیز فعال هستند و زمانی که غیر متحرک بوده و در یکجا می‌نشینیم، حرکات روده‌های ما نیز بسیار کند می‌شود. این موضوع می‌تواند تا حدودی دلیل اینکه چرا افراد مسن، که تحرک کمتری دارند، بیشتر مستعد یبوست هستند را توجیه کند؛ بنابراین برخیزید و از همین الان شروع به ورزش کنید. نیازی نیست از همین ابتدا یک دونده ماراتن باشید؛ یک پیاده‌روی ساده هم‌زمان زیادی از شما نمی‌گیرد و هم اینکه بسیار سودمند است.
اطلاع از داروهایی که مصرف می‌کنید
ویرایشداروها-درمان یبوستبسیاری از داروهای تجویز شده توسط پزشک و داروهای بدون نسخه موجود در بازار می‌توانند باعث یبوست شوند. اگر در حال مصرف هر نوع دارویی هستید، بایستی با پزشک یا داروساز خود مشورت کرده و بپرسید که آیا دارویی که مصرف می‌کنید می‌تواند باعث یبوست گردد. در میان داروها یی که می‌توانند باعث یبوست شوند می‌توان به داروهای بلوکه کننده کانال‌های کلسیمی که برای فشار خون بالا تجویز می‌شوند، بلوکه کننده‌های بتا، برخی داروهای ضدافسردگی، مسکن‌ها و دیگر داروهای ضد درد و آنتی هیستامین‌ها (به مقدار کمتر)، برخی دکونژستانت‌ها و برخی داروهای ضد اسید معده، اشاره کرد. داروهای ضد اسید معده حاوی کلسیم یا آلومینیوم هستند که به هم متصل بوده و می‌توانند باعث یبوست شوند؛ ضد اسیدهایی که حاوی منیزیم هستند باعث ایجاد یبوست نمی‌شوند. اگر شما در مورد ترکیبات موجود در ضد اسیدی که مصرف می‌کنید مطمئن نیستید با پزشک یا داروساز خود این مورد را مشورت کنید.
آموزش بدن برای داشتن یک عادت روزانه
ویرایشعادت روزانه-درمان یبوستدرهمه افراد در بدو تولد، اجابت مزاج بصورت یک عکس العمل غیرارادی می‌باشد که زمان کوتاهی بعد از غذا خوردن اتفاق می‌افتد، و این مسئله برای یک نوزاد امری کاملاً طبیعی می‌باشد. با رشد کودکان واجتماعی شدن، آنها می‌آموزند که مثانه و روده‌های خود را کنترل کرده و حالت غیرارادی که در دوران نوزادی وجود داشت را محدود کنند. در بزرگسالی نیز می‌توان این توان مادر زادی (عکس العمل غیرارادی بدن برای اجابت مزاج) را با انتخاب یک وعده غذایی در روز و داشتن حرکت پس از آن، دوباره بیدار کرد؛ همچنین می‌توانیم بدن خود را آموزش دهیم که در زمان معینی در روز اجابت مزاج کند (این کار برای افراد جوان تأثیر بیشتری دارد تا افراد مسن).
درست کردن دفترچه غذایی
ویرایشدفترچه غذایی-درمان یبوستاگر شما بطور مکرر از یبوست رنج می‌برید، امکان دارد به این خاطر باشد که بدن شما به مواد غذایی مشخصی که مصرف می‌کنید، واکنش نشان می‌دهد. با نوشتن جزئیات چیزهایی که در طول روز می‌خورید، قطعاً خواهید فهمید که چه مواد غذایی باعث یبوست شما می‌شوند.
نوشیدن آب
ویرایشنوشیدن آب-درمان یبوستمصرف حداقل ۸ لیوان آب در روز نه تنها باعث سلامت عمومی بدن می‌شود، بلکه به مرطوب شدن روده‌ها کمک کرده و باعث تسهیل حرکات روده می‌شود.
