مقدمه‌ای بر سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای/استفاده از مالتی‌مدیا در وب

مالتی‌مدیای مبتنی بر وب

شاید تا کنون واژه مالتی مدیا (مولتی مدیا) را نشنیده باشید ولی مطمئنا با آن سر و کار داشته‌اید. مالتی‌مدیا (چند رسانه‌ای‌ها) در واقع ترکیبی از تصویر، ویدوئو، الخ است. در وب‌گاه‌های مختلفی از مالتی‌مدیا استفاده می‌شود. مثلا اگر به یوتیوب بروید و روی یک تصویر کلیک کنید برای شما یک ویدئو نشان می‌دهد. استفاده از مالتی‌مدیا در یک وبگاه ظاهر آن را بهتر می‌کند اما استفاده بیش از حد از هر چیز خوب نیست.

مالتی‌مدیا چیست؟ مالتی‌مدیا به ترکیب چند نوع رسانه (مدیا) با هم گفته می‌شود. منظور از مالتی‌مدیای مبتنی بر وب رسانه‌ها (تصویر، صوت، ویدئو، انیمیشن، الخ) است که در صفحات وب به کار رفته باشد. همانند سایر صفحات، صفحات مبتنی بر وب نیز اطلاعات درخواستی کاربر را از طریق ابرمتن‌ها نشان می‌دهد. وب‌گاه‌های مالتی‌مدیا تعاملی هستند و اغلب شامل عناصری هستند که بازدید کننده می‌تواند مستقیما با آن‌ها کار کند. مثال‌های آن، پخش کردن یا متوقف کردن کلیپ ویدئویی یا بازی و کنترل کردن یک شی سه بعدی هستند. یک زمان به دلیل کند بودن رایانه‌ها و سرویس‌های اینترنتی، استفاده از مالتی‌مدیای مبتنی بر وب بسیار محدود بود اما امروزه افزایش رایانه‌ها و سرعت ارتباطات با پهنای باند بالا استفاده از مالتی‌مدیاهای مبتنی بر وب را امکان‌پذیر ساخته است و موفقیت روز افزونی دارند. امروزه اکثر وب‌گاه‌ها از یکی از اشکال مالتی‌مدیا استفاده می‌کنند. برای مثال در تبلیغات و محتوای معمولی وب‌‎گاه (مثل فیلم‌های تلویزیونی و عکس‌هایی که در شبکه‌های تلویزیونی یا پادکست‌ها پست می‌شوند) یا محتوای ساخته شده توسط کاربر مثل ویدئوهایی که در یوتیوب بارگذاری می‌شود یا تصاویری که در فلیکر بارگذاری می‌شوند.

نرم‌افزارهای مولتی‌مدیای مبتنی بر وب انواع مختلفی دارند و در سرتاسر اینترنت یافت می‌شوند. وبگاهی را که بیش از یک نوع رسانه در آن به کار رفته باشد، مولتی‌مدیا به شمار می‌آورند؛ وبگاه‌هایی که دارای صوت، ویدئو، انیمیشن، تصویر علاوه بر متن باشد وبگاه‌های مولتی‌مدیا هستند. این وبگاه‌ها از نرم‌افزارهایی برای انتقال این ها به بازدید کننده استفاده می‌کنند. برای مثال یک کارخانه‌دار ممکن است برای معرفی محصولات خود از تصویر و پی‌دی‌اف در صفحه وبش استفاده کند. در مثال‌های دیگر از مولتی‌مدیا می‌توان به عنوان یک ابزار آموزشی استفاده کرد که بازدید کنندگان از طریق ویدئوهای آموزشی به فراگیری بپردازند یا یک بنگاه خبری ممکن است از پادکست یا پانویس تلویزیونی برای بروز کردن خوانندگان از طریق وبگاه استفاده کرد.

واقعیت مجازی افزوده

واقعیت مجازی افزوده به عمل افزودن عناصر خاص ایجاد شده توسط رایانه به یک چیز واقعی اطلاق می‌شود، این عمل معمولا از طریق صفحه نمایش انجام می‌گیرد. واقعیت مجازی افزوده در انواع مختلفی از فناوری‌ها و صنایع قابل استفاده است و هم اکنون استفاده از آن در تجارت الکترونیک رو به افزایش است. برخی شرکت‌ها مثل IKEA از این فناوری برای دادن نمایی بهتر به وسایل خانه مشتری‌ها استفاده می‌کنند. از دیگر استفاده‌های واقعیت مجازی افزوده در صنعت خودروسازی است. تعدادی از کارخانه‌های خودروسازی از این فناوری در شیشه جلوی خودرو استفاده می‌کنند. این شیشه که Head-Up-Display نامیده می‌شود به راننده امکان می‌دهد چیزهایی مثل سرعت خودرو، مقدار سوخت، روغن، الخ را بر روی شیشه ببیند بدون اینکه نیاز باشد چشم‌های خود را از جاده بردارد. یکی دیگر از موارد استفاده واقعیت مجازی افزوده، شیشه گوگل یا Google Glass است. کاربران می‌توانند بر روی یک صفحه نمایش شیشه‌ای از تمام امکانات یک گوشی هوشمند بهره‌مند شوند و به صورت صوتی دستور دهند (voice command). دانشمندان در صدد هستند در زمینه پزشکی نیز از واقعیت مجازی افزوده استفاده کنند. اگرچه واقعیت مجازی افزوده به تازگی توسعه پیدا کرده است اما هر روز بیش از پیش از آن در وسایل استفاده می‌شود و ظرف چند سال آینده یک چیز عادی اجتماعی خواهد بود.

عناصر مالتی‌مدیا

عناصر پنج‌گانه مالتی‌مدیا عبارتند از: متن، تصویر، صوت، ویدئو و انیمیشن. متن می‌تواند با فونت‌های مختلف مثل «Times New Roman»، «Arial»، الخ نوشته شود. متن اولین و رایج‌ترین عنصر مالتی‌مدیا است. تصویر می‌تواند فرمت‌های مختلفی مثل «GIF» و «PNG» داشته باشد. فرمت‌های ویدئویی که برای فشرده‌سازی استفاده می‌شوند از دو بخش نگهدارنده (container) و کُدک (codec) تشکیل شده‌اند مثل «.flv»، «.wmv»، الخ. در میان فایل‌های صوتی «MP3» از همه پرکاربردتر است.

طراحی وب مالتی‌مدیا

اصول پایه طراحی وب

مهمترین نکته در ساختن یک وب‌گاه این است که به گونه‌ای جذاب ساخته شود و بتواند مشتری‌ها یا افراد را برای نگاه کردن به آنجا بیاورد. نه تنها یک وب‌گاه باید به گونه‌ای جذاب ساخته شده باشد، بلکه باید جذاب هم باقی بماند؛ افراد دوست ندارند همیشه یک چیز تکراری را در یک وب‌گاه ببینند. وب‌گاه باید همیشه به‌روزرسانی شود و با گذر زمان تغییر داده شود. نکته دیگری که باید در ساخت وب‌گاه رعایت شود این است که باید ساده باشد چون همه مخاطبان وب‌گاه به امور فنی آشنایی ندارند. وب‌گاه‌های گیج‌کننده افراد را از خود دور می‌کنند. یک وب‌گاه باید صفحاتش سریع بارگذاری شوند که این امر محقق نمی‌شود مگر با انتخاب عناصر مالتی‌مدیای مناسب و اصلاح آن‌ها در صورت لزوم مثلا با کاهش دادن سایز عکس‌ها. یک چیز مهم دیگر که امروزه در ساختن وب‌گاه باید به آن توجه داشت این است که آیا افراد برای دیدن وب‌گاه شما از وسایل دیگر نظیر گوشی همراه یا تبلت استفاده می‌کنند یا نه. خوب است که یک نسخه موبایل نیز برای وب‌گاه ایجاد کنید. باید دقت داشته باشید که افراد از چه مرورگری برای بازدید از وب‌گاه استفاده می‌کنند.

استفاده از فلوچارت، طرحبندی و استوری‌بردها

وقتی از طراحی وب‌گاه صحبت می‌کنیم یک فلوچارت ابزاری است که نشان می‌دهد صفحه‌های مختلف چطور با یکدیگر در ارتباط هستند. فلوچارت در واقع نقشه وب‌گاه است. می‌توان پیوندهایی در فلوچارت قرار داد تا با کلیک بر روی آن بتوان به بخش‌های مختلف وب‌گاه رفت. وقتی یک وب‌گاه طراحی می‌کنید می‌توانید آن را ساده طراحی کنید یا به آن پیچیدگی بدهید. معمولا فلوچارت جزو اولین مراحل در طراحی وب‌گاه است زیرا یک ساختمان خوب برای وب‌گاه فراهم می‌کند. طرحبندی صفحه (Page layout) یکی دیگر از چیزهایی است که در طراحی وب‌گاه استفاده می‌شود. معمولا از دو طرحبندی استفاده می‌شود یکی برای صفحه اصلی (صفحه خانه) و یک طرحبندی برای سایر صفحات وب‌گاه.

نکات مربوط به طراحی ناوبری

هنگام ایجاد یک وبگاه نکات ریز را نباید فراموش کنید. ساختار وبگاه برای ناوبری بسیار مهم است. عناوین پست‌ها و منوی اصلی باید برای کاربران قابل تشخیص باشد. بسیاری از متخصصان و کاربران نظرشان این است که برای رفتن به صفحه اصلی حداکثر به سه کلیک ماوس نیاز است و نباید از این بیشتر شود. امکان جستجو در وبگاه نیز باید به آسانی امکان‌پذیر باشد. فرم‌های مختلفی که در وبگاه‌ها استفاده می‌شوند شامب جعبه جستجو، پیوندهای متنی، نوارهای ناوبری، منوهای آبشاری، نقشه وبگاه و زبانه‌های منو است. عکس‌ها نیز می‌توانند پیوندخور باشند. مکان دکمه‌ها در تمام صفحات وبگاه باید یکسان باشد تا کاربران گیج نشوند. صفحات وبگاه نبایستی خیلی بلند باشند تا به بارگذاری (لودینگ) و نورد (اسکرولینگ) نیاز نداشته باشد. در برخی وبگاه‌ها در انتهای صفحات بلند یک دکمه «بازگشت به بالا» یا «برو بالا» قرار می‌دهند. یک پیوند به صفحه اصلی نیاز است که در تمام صفحات وبگاه قرار داده شود.

ساختن یک وب‌گاه با استفاده از HTML، XML، XHTML و CSSها

از زبان نشانه‌گذاری ابرمتن یا HTML بیشتر برای ایجاد صفحات وب استفاده می‌شود. HTML از کدهایی تشکیل شده است که تگ نامیده می‌شود. با HTML کارهای مختلفی می‌توان انجام داد مثلا یک قسمت متن را های‌لایت یا رنگی کرد. جدیدترین نسخه HTML که HTML5 نام دارد دارد جایگزین HTML و XHTML می‌شود. با CSS نه تنها سبک یک صفحه وب بلکه سبک کل وب‌گاه را می‌توانید طراحی کنید.

توسعه مالتی‌مدیا در وب