نیستانک
این یک صفحه به عنوان یک کتاب کامل در نظر گرفته شده است. این صفحه، خرد محسوب نمیشود. |
نیستانکی‌های امروزی، به زبانی با یکدیگر سخن می گویند که خود آن را گبری می نامند. نیستانک روستایی از توابع شهرستان نائین در استان اصفهان است.
در بررسی انجام شده زبان زرتشتی و گویش نیستانکی دارای همسانی‌ها و یکسانی‌های فراوانی هستند، هر دو از جمله زبانهای کهن ایرانی هستند. از اینرو چندان مایه شگفتی نخواهند بود که مشترکات زیادی بین این دو گویش بیابیم. پس از بررسی و جستجو در واژه‌نامه گویش بهدینان شهر یزد و مطابقت آن با گویش نیستانکی پی به انبوه واژه‌های مشترکی بردیم که می تواند پایه کار تحقیقی فرهنگستان زبان، پژوهشگاه علوم انسانی و دیگر پژوهشگران زبانشناس قرار گیرد. شماری از واژگان استخراج شده به شرح زیر است:
- آب /اُو/ ov/
- آتش/ اَتَش/ atash/
- آنطرف/ اُووِر/ ouver/
- آفتاب/ آفتاو/ aftav/
- آنجا/ اُوو/ uo/
- آورد/ شُویارت/ shouyart/
- اطاق/ یُورت/ yort/
- اینجا /اِند/ end/
- افتاد/ دِرکَفت/ derkaft/
- امروز/ آرُو/ arro/
- ارزیدن/ آتَجَه/ ataja/
- اینها /دی یا/ deya/
- این طوری است/ سی گِه هُو/ segeho/
- او را بفرست/ شی هِندِون/ shehedevn/
- اذان/ وُنگ/ voung/
- استخر/ سی دَر/ sedar/
- ابر/ اَور/ avr/
- آسیابان/ ارَوِر/ arver/
- بیل/ بَرد/ bard/
- بیابان/ وُیاوُو/ voyavo/
- باز کن/ تاک نِه/ takne/
- بخواب/ هاووُس/ huwos/
- بینی/ لُونج/ lonj/
- بس/ وِس/ ves/
- بخور/ اَوخَور/ uokhor//
- به نشین/ هانیگ/ haneg/
- برادر/ بُویار/ buyar/
- بدمزه/ نَخاش/ nakhash/
- پیدا کن/ وایُوز/ Vayuoz/
- پدر/ پِی/ Pay/
- پدر بزرگ/ بابایی/ Babaee
- پشت بام/ پِشت بُو/ Peshtbo/
- چهارده /چاردَه/ Chardeh/
- چهارصد/ چارسِی/ Charsay/
- چادر/ چائِر/ chear/
- چشم/ چَش/ Chash/
- چراغ/ چُورا/ chora/
- چه گفت/ چَش وات/ Chashwat/
- چه وقت/ کی گَه/ keygae/
- چی میگه /چهِ واجِه/ Chewaje/
- چقدر/ چَه مَه/ chema/
- چاقو/ چَه قُو/ Chagho/
- چاه/ چَه/ Chah/
- تخم مرغ /تُخمُر/ Tokhmor/
- تخمه/ تُم/ Tom/
- تب/ تِو/ tev/
- تمام/ تُومُوم/ Tomon/
- تلخ است تَ لُو/ tallo/
- تا به بینیم/ تَه ایوینمِ/ taevenem/
- تومان// تَومِن/ Tomen/
- تبر/ تی وِر/ Tever/
- ترکش کن/ وِلُش کِر/ /Velosh ker/
- تشک بزرگ/ نُوهالی/ Nohale/
- ترکید/ ایتیرکای/ Eterakay/
- تاب/ تاو/ Tav/
- جوراب/ جُوراو/ Joraw/
- جدا/ جُویا/ Joya/
- جستجو کن/ وایُوز/ vayoz/
- دانه/ دُونه/ Donah/
- دوست/ دُوس/ Dos/
- داماد /زُما/ zoma/
- دختر /دُوت/ dout/
- دختر عمه/ دُوت آمَه/ Doutamah/
- دختر عمو /دُوت آمُو/ Doutamo/
- دویست /دی ویس /deves/
- دیدم/ می دی/ Medey/
- دیوار/ دیفال/ Defal/
- دوازده /دُووازَه/ Dovazah/
- درخت/ دیرَخت/ Derakht/
- دندان/ دِن دُو/ Donda/
- ران/ رُون/ Ron/
- روانداز /ری وُنَه/ Revonah/
- زن/ ژِن/ Zhen/
- زبان /زُوُو/ Zovu/
- زرنگ/ زیرنِگ /Zereng/
- زود/ زی/ Ze/
- زنبور/ دُون دَه/ donda/
- سیزده/ سِیزِه /Sezzah/
- سیصد /سی سی /Sesey/
- سبد /سِودَه /Sevdah/
- سبک /سُووُک/ s/uovok/
- سحر /سِه هِل/ Sehel/
- سماور/ سَماوِر/ Samavar/
- شب/ شِو/ shev/
- شکم/ تِل/ Tel/
- شمع/ شِم/ shem/
- نبات/ نُوبات/ Nobat/
- نخود /نَ خُوی/ nakhoy/
- نوبت /کَرَت/ Karat/
- ندارم/ نَدارِه/ Ndare/
- نمی خواهم/ نَ ماوا /namva/
- نمی خورم/ اَنَ خُورِه/ Anakhore/
- نمی روم/ اَنَ شِه/ anashe//
- نمی خوابم /هانَ وُوسِه/ Hanavose/
- نمی برم/ اَنَ بیرهِ /Anabere/
- نمی بینم/ اَنَ ونه/ Anevene/
- نماز/ نُوما/ nooma/
- نان /نُو/ noo/
- بدان/ اُوزُنب/ uozonb/
- برد/ شی بَه/ shebah/
- بادام /وایُوم /Wayom/
- بدو /ای وِز /evez/
- بیانداز/ اوُخُس/ oukhos/
- بیهوده /وِخُویی /Vekhooe/
- بمن بده /مِه دِه/ mede//
- به بند/ هابِند/ habend/
- بیا/ یُور/ your/
- بیرون /بِر/ ber/
- برف/ وَرف/ Varf/
- بزرگ /مَسَه/ Masah/
- برخیز /وُروُس/ vooros/
- بازکن/ تاگ نِه/ tagneh/
- بپرس/ وارَس/ Varas/
- بیزار/ ویزار/ Vezar/
- باران/ واری/ Vary/
- پایین /تِگ/ teg/
- پانزده /پُون زِه/ Ponzeh/
- پرت کن /اوُپارن// Uoparn
- /پایین برو/ تِگ شا/ Tegsha/
- پنج ریال/ پِنج زار/ Penjzar/
- پوسیده/ پی سایه/ Pesayah/
- پدر شوهر/ پی مِرَه/ Pymerah/
- پیراهن/ پرِنَه/ Pernah/
- پنجاه/ پِنجَه/ penjah
- /پنجشنبه/ پِن شِنبِه /Penshenbah/
- پر /مِشت/ mesht/
- پیدا می شود/ وِدِی یَه/ Vedeyah/
- جوش/ یُش/ Uosh/
- جامه/ یُومُو/ Uomo/
- جوش/ یُش /Uosh/
- حالا/ اُسمِه/ Osme/
- حرام/ هُورُم/ hurom/
- هلال/ هُولال /Holal/
- خانه// کییَه /Keya/
- خروس/ هُورُس/ Horos/
- خوابیدن /هُوفدِن/ hofden/
- خانه مان// کییَه می /keyame/
- خانه تان/ کییَه تی/ keyate/
- خانه شان/ کییَه شی/ Keyashe/
- خورده می شود/ اُخُورشَه/ Akhorsha/
- خواب /خاو/ Khav/
- خود به خود/ خُوی به خُوی/ Hoi be hoi/
- خواهر/ خُو/ Kho/
- خودمانی/ خُیمُونی /Khoymone/
- خون /خین/ khen/
- خودت /خُویُوت/ khoyot/
- خسته/ هُولاک/ Holak/
- خیلی /مالی/ Male//
- خربزه/ کُومزَه/ Komzah//
- سر/ سِر/ Ser/
- سیب /ساو /Sav/
- سال دیگر// سال بی /Sal be/
- ستاره/ سُوتارهَ /Suotara/
- سوزن /سُوجُن/ Sojon/
- سوخته/ سُوتَه/ Sotah/
- ساقه گندم/ سی وَل /Seval/
- سوراخ/ هُولُک /holok/
- شام/ /شُوم/ Shom/
- شغال/ تُورَه/ Tora/
- شکسته /مَرتَه/ Marta/
- شوهر/ مِرَه/ Merah/
- صدا /صُودا/ Soda/
- صورت /دیم/ Dem/
- صابون /صابین /Saben/
- صدف /سی دَف/ Sedaf/
- عروس /آروُس/ arrus
- قلم /قیلِم/ Ghelem/
- قدیم/ قی دیم/ Ghedem/
- قبول/ قی بیل/ Ghebel/
- کوزه/ سُووَه// Sovah
- کوه koh
- کوچک کِس kas
- کدام یک کُومی Komy
- کبوتر کُوفتِر Kofter
- کجا کُویا Koya
- کتاب کُوتاب Kotab
- کم کِم Kem
- گوش گُش Ghosh
- گناه گُوناه Ghona
- گران گُرُو Ghoro
- گندم گَندوُم ghendom
- مرغ خانگی کَرکُو karko
- مارمولک مال مالی malmale
- مادر شوهر مای مِرَه mymerah
- مرز سامُو Samo
- مرده مَرتَه Martah
- نام نُوم Nom
معنوی نیستانک