ایمن سازی انبارهای صنعتی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۵:
فهرست مطالب <br />
1- عوامل اصلی ايجاد کننده خسارت<br /> 1-1- ارزش کلی کالاهای ذخيره شده و ميزان کالا در يك فضاي واحد <br />
خط ۴۳:
1-1 ارزش کلی کالاهای ذخيره شده و ميزان کالا در يك فضاي واحد <br />
به استثناي برخي انبارها كه متعاقب آتش سوزي درآنها ، علاوه برخسارات داخلي بنا ، ضايعات و اثرات جنبي حريق ، فراتر ازمحيط انبار هم گسترش مي يابد ، مانند انبارهاي ذخيره دارو ، انبارهای قطعات يدکی ، سوخت نيروگاه و نظاير آن و نيز انبارهاي مخاطره آميزي كه خطرات حريق در آنها ساختمانهاي مجاور را هم درگير مي كند ، در ساير موارد ، حداكثر خسارت ناشي از آتش سوزي ، به خود انبار محدود و منحصر مي شود كه معمولا بستگي به ارزش كالاهاي ذخيره شده در فضاهاي واحد و چگونگي دوربندي آنها دارد . بايد توجه داشت كه حتي در مواردي كه كنترل آتش سوزي در انبارها موفقيت آميز بوده ، آب موردمصرف در آتش نشاني و دود حاصل از حريق ، موجب ازبين رفتن مقادير متنابهي از مواد و كالاهاي با ارزش شده است . بنابراين ، محدودكردن حجم كالاها در فضاهاي واحد ، بخصوص در انبارکالاهای باارزش و يا مخاطره آميز ، عامل موثري در كاهش ميزان خسارات بشمار مي آيد .<br />
1-2 دسته بندی کالاها برای نگهداری و چيدن آنها در انبارها طبق ضوابط
براي دستيابي به ايمني كافي در انبارهای صنعتی بخصوص وقتی که درآنها مواد آتشزا و يا كالاهاي مخاطره آميز نگهداری می شود و همچنين براي بکارگيری تاكتيكهاي موثر در مهار آتش سوزيهای آنها ، لازم است با شناسائی ويژگي های خطرزائي كالاها در حمل ونقل و نگهداری كه چيزي جدا از خصوصيات آتشگيري و سوختن بوده و علاوه بر زمان حريق در مواقع ديگر نيز خطرآفرين مي باشد ، تمامي مواد و كالاها ، برای ذخيره شدن و نگهداري در انبارها ، دسته بندي شوند . <br />
نظر به اينكه نحوه توليد هر ماده ازلحاظ فيزيوشيمي ( شكل ، غلظت ، خلوص ، حلاليت و غيره ) در چگونگي ايجاد خطر ، مؤثر است و ازطرفي نوع مصالح بسته بندي هركالا ، درکاهش يا افزايش خطرات آن کالا بطور چشمگير تاثيرگذار می باشد ، دسته بندي کالاها ی صنعتی ازلحاظ خطرات حريق مشكل مي شود ، با اين حال در مواردي كه قرار باشد مواد اوليه و خام با فرمولهای شيميائی مشخصی درانبارها نگهداري شوند ، بايد براساس خصوصيات مشتركشان ، آنها را دسته بندي نموده و با بكارگيري تمهيدات اصولی و كلي ، نظم و آرايش لازم طبق ضوابط برقرار گردد . <br />
استانداردهائي که در اين خصوص تدوين شده مثل IMDG Code و NFPA Standards تمامي كالاهاي صنعتی و مخاطره آميز را برای حمل ونقل و نگهداری درانبارها ، در کلاسها وگروههائی به شرح زير دسته بندي کرده اند :<br />
1-2-1 کلاس I - كالاهاي انفجاري<br />
اين کالاها شامل مواد واجناسی هستند که در آنها احتمال بروز انفجار وجود داشته و به لحاظ خطرات ويژه و گوناگونشان طبق ضوابط بايد در انبارهاي مخصوص نگهداري شوند . نظر به اينکه خطرات آنها هميشه به محدوده هائی فراتر از انبارها گسترش می يابد ، موقعيت و محل احداث انبار آنها بايد به تائيد مقامات قانوني مسئول برسد .
1-2-2 کلاسهای II ، III و IV - مواد آتشزا و کالاهای سوختني <br />
اين مواد وکالاها ، كه به ترتيب شامل : گازها ، مايعات و جامدات آتشزا و سوختنی می باشند ، اكثرا" از تركيبات آلي تشكيل مي شوند و به هنگام آتشگيري با دود و شعله فراوان ، حريقهاي بزرگ توليد مي كنند و هرچند که از بابت ايجاد خطرات ويژه و كارگيري تاكتيكهاي آتش نشاني ، مسائل و مشكلاتی نامعلوم ندارند ، معهذا اطفاء حريق آنها معمولا طولانی می شود ، مخصوصا درمواقعی که پيشتر به مقدار سوخت شرکت کننده در حريق توجه لازم نشده باشد . جهت اعمال تاكتيكهاي مناسب وکنترل نمودن حريق ، دسته بندي فرعي اين کالاها ، و جدا انبار كردن آنها از كالاهاي اكسيدكننده ( كالاهاي کلاس V ) امری ضروريست . <br />
1-2-3 کلاس V - مواد وكالاهاي اكسيدكننده <br />
اين گروه کالاها به لحاظ خاصيت اكسيدكنندگي و توليد اكسيژن به هنگام حريق ، با به آتش كشيدن مواد و اجناس مجاور ، باعث تشديد حريق می شوند و هرچند كه برخي از آنها خود ، سوختني نيستند ، بايد جداگانه انبار شوند . بعضي از اين مواد ، چنانچه خاصيت بي ثباتي هم داشته باشند مانند بسياري از تركيبات نيترات آمونيوم با ازهم گسيختگي ناگهاني مولكولهايشان توليد انفجارمی كنند . <br />
1-2-4 کلاس VI - كالاهاي سمي <br />
كالاهاي سمي ، صرفنظر از ديدگاه ايمني عمومي ، ازبابت آتش گيري و چگونگي بكارگيري تاكتيكهاي آتش نشاني ، بايد جداگانه انبار شوند چراكه هنگام بروز حريق و يا انفجار ، اثراتي ازخود برجا مي گذارند كه براي اشخاص منطقه و مأموران آتش نشاني مرگ آفرين خواهد بود . با مجزا كردن كالاهاي سمي ، ماموران آتش نشاني با آگاهي به نوع خطر و نحوه انبارداري ، مي توانند در هر مورد تدابير خاص آن مورد را بكار گيرند . برای کالاهای سمی سوختنی و غير سوختنی بايد دو انبار جداگانه در نظر گرفت وجمع آوري آبهاي حاصله از اطفاء ، و اجناس آلوده شده پس از عمليات همواره مد نظر باشد . <br />
1-2-5 کلاس VII - كالاهاي راديواكتيو <br />
اين مواد نيز مانند كالاهاي کلاس يك ، داراي انبارهاي ويژه هستند و خطرات آنها ، از محدوده انبارها فراتر می رود و بنابراين انتخاب موقعيت و محل واحداث انبار آنها بايد با تائيد مقامات قانوني مسئول صورت گيرد .<br />
1-2-6 کلاس VIII - مواد واكنش كننده درمقابل آب و هوا ، بي ثبات و فرار و خورنده وسوزاننده<br />
كالاهاي دسته بندي شده در اين گروه گوناگون هستند : موادی كه بمرور زمان در مجاورت برخي كاتاليزورها و يا حتي خودبخود در شرايط معمول ، به تركيبات ديگري تبديل شده ، در آتش سوزيها به يكباره تغيير ماهيت داده و تركيبات جديدي توليد مي كنند كه نتيجتا" از ديدگاه حفاظت از حريق ، براي نگهداري آنها تمهيدات مخصوص لازم است .<br />
موادی که در اثر برخورد با آب و يا هوا ، مقدار متنابهي حرارت توليد كرده و در آتش سوزيها داراي خطرات ويژه هستند واگر خاصيت سوختن هم داشته باشند ( مانند تري الكيلهاي آلومينيوم ) احتمال خودبخود آتش گيري خواهند داشت و چنانچه غير سوختني باشند ( مانند سود سوزآور ) با حرارتي كه در اثر واكنش توليد مي كنند مي توانند كالاهاي نگهداری شده درمجاورشان را مشتعل كنند .<br />
موادی مانند اغلب اسيدها و بازها كه بر بافتهاي زنده اثرات مخرب دارند . هرچند ، برخي از اين مواد مي توانند جزو اكسيدكننده ها و يا منفجر شونده ها نيز محسوب شوند ، ولي بخاطر توليد گازهاي سوزا و ايجاد جراحات و صدمات تنفسي درحريق ، بكارگيري تدابير ويژه اي براي آنها ضروريست .<br />
البته بسياري از كالاهاي صنعتی و مخاطره آميز ممكن است خصوصيات دو ياچند گروه را داشته باشند و نتوان کلاس آنها را به درستی تشخيص داد ، اما نحوه دسته بندي همواره براساس خطر غالب ، صورت مي گيرد . مثلا" پراكسيد بنزل ، هرچند بسته به درجه غلظت اش مي تواند در گروه كالاهاي واكنش كننده قرار گيرد ، ولي جزو كالاهاي سوختني محسوب شده است و همينطور كود شيميائي (نيترات آمونيوم) اگر چه جزو مواد اكسيدكننده دسته بندي مي شود ، داراي خصوصيات كالاهاي انفجاري هم هست . <br />
در"آئين نامه جهاني باربري دريائي كالاهاي مخاطره آميز" International Maritime Dangerous Goods Code تمامي كالاها ازلحاظ " گذاشت و برداشت و حمل ونقل كالا " در نه كلاس به شرح فوق دسته بندي شده اند كه کلاس نهم مربوط به کالاهای متفرقه ( ازلحاظ خطر ) می باشد . در آئين نامه ها واستانداردهای NFAP کلاسهای II و III و IV تحت پوشش يک کلاس با زيرکلاسهای فرعی متعدد دسته بندی شده اند و کالاهای کلاس VIII شامل سه کلاس جداگانه می باشند * .<br />
* برای کسب اطلاعات بيشتر می توان به IMDG Code و دو فقره استانداردهاي NFPA با شماره هاي 49 و 491M كه خصوصيات بسياری از مواد در آنها شرح داده شده ، نگاه نمود . <br />
NFPA 49 Hazardous Chemicals Data <br />
NFPA 491M Hazardous Chemicals Reactions <br />
| |||