کتاب آشپزی/اندازه‌گیری
قاشق اندازه‌گیری
قاشق اندازه‌گیری به قاشق‌هایی گفته می‌شود که در هنگام آشپزی برای اندازه‌گیری مقادیر کم موادغذایی به کار می‌روند.
- در صورتی که سری قاشق شش‌تایی باشد، بزرگترین قاشق قاشق غذاخوری (ق غ) است که گنجایش ۱۵ میلی‌لیتر را دارد.
- از نظر بزرگی قاشق دوم، یا یک دوم قاشق غذاخوری گنجایش ۷ و نیم میلی‌لیتر را دارد.
- از نظر بزرگی قاشق سوم، یا قاشق چایخوری گنجایش ۵ میلی‌لیتر را دارد.
- از نظر بزرگی قاشق چهارم، یا قاشق یک دوم چایخوری گنجایش ۲ و نیم میلی‌لیتر را دارد.
- از نظر بزرگی قاشق پنجم، یا قاشق یک چهارم چایخوری نصف قاشق چهارم گنجایش دارد.
- از نظر بزرگی قاشق ششم، یا قاشق یک هشتم چایخوری نصف قاشق پنجم گنجایش دارد.
این قاشق‌ها برای اندازه‌گیری گرم نیست زیرا وزن مواد مختلف با وجود حجم یکسان با یکدیگر متفاوت است.
نکته ۱: در ایران معمولاً نام و گنجایش هر قاشق بر روی آن چاپ نمی‌شود. برای اطمینان در دقت در اندازه‌گیری حتماً یک بار قبل از استفاده درون هر قاشق را آب ریخته و با ترازو آب را وزن کنید تا مشخص شود که گنجایش هر قاشق چقدر است و بر اساس آن نامِ قاشق مشخص می‌شود.
نکته۲: قاشق دیگری به نام قاشق سوپخوری (استاندارد گنجایش ۱۰ میلی لیتر) هم موجود است.
- در کشورهای مختلف
استرالیا تنها کشوری است که حجم یک قاشق غذاخوری را ۲۰ میلی لیتر تعریف کرده‌است این در حالیست که در دیگر کشورها حجم این قاشق ۱۵ میلی لیتر تعریف شده‌است.
در کشور ژاپن قاشق‌های اندازه‌گیری معمولاً در دو اندازه هستند. قاشق غذاخوری، قاشق بزرگ (گنجایش ۱۵ میلی لیتر) و قاشق چایخوری (گنجایش ۵ میلی لیتر)، قاشق کوچک نامیده می‌شود.
در ایران در بسیاری از سایت‌ها قاشق غذاخوری (استاندارد گنجایش ۱۵ میلی لیتر) معادل و برابر و نام دیگرِ قاشق سوپخوری (استاندارد گنجایش ۱۰ میلی لیتر) دانسته شده‌است.[۱][۲] نامیده شدن قاشق غذاخوری (استاندارد گنجایش ۱۵ میلی لیتر) به عنوان قاشق سوپخوری محدود به سایت‌ها نیست و در برخی از کتاب‌های آشپزی نیز با اینکه در متن کتاب قاشق سوپخوری برابر با دو قاشق چایخوری تعریف شده، از بزرگترین قاشق سری قاشق‌های اندازه‌گیری در ایران به عنوان قاشق سوپخوری نام برده شده که با استانداردهای جهانی که بزرگترین قاشق، قاشق غذاخوری می‌باشد، متفاوت است.
در برخی از سایت‌ها از قاشق چایخوری به عنوان قاشق مرباخوری نام برده شده‌است.[۳]
نکته: در فیلم های آشپزی به زبان فارسی در اینترنت معمولاً بکار بردن لفظ قاشق غذاخوری یا سوپخوری به معنای استاندارد آن نیست بلکه اشاره به قاشقی معمولی است که با آن سوپ یا غذا خورده می‌شود.
پیمانه
پیمانه ظرفی است که جهت اندازه‌گیری مایعات و موادغذایی خشک در آشپزی بکار می‌رود. معمولاً از پیمانه برای اندازه‌گیری در پخت و پز و اجرای دستورات غذائی به عنوان یک واحد رسمی بهره گرفته می‌شود.
کشورهای مختلف از پیمانه‌های متفاوتی استفاده می‌کنند. هیچ توافق بین‌المللی‌ای در مورد گنجایش یک پیمانه وجود ندارد و یک پیمانه گنجایشی از ۲۰۰ تا ۲۸۴ میلی لیتر ممکن است داشته باشد.
- در کشورهای مختلف
یک پیمانه در کشور آمریکا ۲۴۰ میلی لیتر گنجایش دارد.[۴][۵][۶] این مقدار با ۱۶ قاشق غذاخوری استاندارد (گنجایش ۱۵ میلی لیتر) برابر است.
در کشورهای کانادا، استرالیا، نیوزیلند، شبه‌قاره هند، آفریقای جنوبی، آمریکای لاتین و لبنان یک پیمانه ۲۵۰ میلی لیتر گنجایش دارد.
در کشور ژاپن پیمانه‌های امروزی برای پخت و پز، ۲۰۰ میلی‌لیتر گنجایش دارند.
در ایران گنجایش یک پیمانه بطور رسمی تعریف نشده‌است و در منابع مختلف اعداد مختلفی به چشم می‌خورد. در برخی از منابع گنجایش یک پیمانه ۲۵۰ میلی لیتر تعریف شده‌است.[۷][۸]
در برخی دیگر از منابع گنجایش آن ۲۰۰ میلی لیتر تعریف شده‌است. در برخی از منابع نام پیمانه در دستور غذایی آمده‌است اما هیچ تعریفی از گنجایش پیمانهٔ مورد نظر ارائه نشده‌است.[۹]
نکته مهم: در ایران معمولاً نام و گنجایش هر پیمانه بر روی آن چاپ نمی‌شود. برای اطمینان در دقت در اندازه‌گیری حتماً یک بار قبل از استفاده، داخل هر پیمانه آب ریخته و با ترازو آب را وزن کنید تا مشخص شود که گنجایش هر پیمانه چقدر است و بر اساس آن عمل کنید. برای مثال یک سری چهارتایی از پیمانه‌های پلاستیکی غیراستاندارد در رنگ‌های مختلف در بازار ایران به فروش رسیده‌است که گنجایش بزرگترین پیمانهٔ آن ۱۷۵ میلی‌لیتر است.
تبدیل درجه فارنهایت به درجه سانتیگراد
| فارنهایت | سانتیگراد | درجه اجاق گاز |
|---|---|---|
| ۲۷۵ | ۱۴۰ | ۱ |
| ۳۰۰ | ۱۵۰ | ۲ |
| ۳۲۵ | ۱۷۰–۱۶۰ | ۳ |
| ۳۵۰ | ۱۸۰ | ۴ |
| ۳۷۵ | ۱۹۰ | ۵ |
| ۴۰۰ | ۲۰۰ | ۶ |
| ۴۲۵ | ۲۲۰–۲۱۰ | ۷ |
| ۴۵۰ | ۲۳۰ | ۸ |
| ۴۷۵ | ۲۴۰ | ۹ |
جدول وزن مواد مختلف
| نام ماده/واحد | قاشق چایخوریِ ۵ میلی لیتری | قاشق غذاخوریِ ۱۵ میلی لیتری | پیمانهٔ ۲۰۰ میلی لیتری | توضیح |
| آب | ۵ گرم | ۱۵ گرم | ۲۰۰ گرم | |
| خامه | ۵ گرم | ۱۵ گرم | ۲۰۰ گرم | |
| شیر | ۵ گرم | ۱۵ گرم | ۲۱۰ گرم | |
| ماست | ۵ گرم | ۱۵ گرم | ۲۱۰ گرم | |
| سرکه | ۵ گرم | ۱۵ گرم | ۲۰۰ گرم | |
| نمک | ۶ گرم | ۱۸ گرم | ۲۴۰ گرم | |
| شکر بلوری | ۴ گرم | ۱۲ گرم | ۱۸۰ گرم | وزن متفاوت است و بستگی به نوع شکر دارد. |
| پودر قند | ۳ گرم | ۱۰ گرم | ۱۲۰ گرم | پودر قند و پودر شکر از خود شکر سبک‌تر است. |
| عسل | ۷ گرم | ۲۱ گرم | ۲۸۰ گرم | |
| مربا | ۷ گرم | ۲۱ گرم | ۲۸۰ گرم | |
| روغن | ۴ گرم | ۱۲ گرم | ۱۸۰ گرم | |
| کره یا مارگارین | ۴ گرم | ۱۲ گرم | ۱۸۰ گرم | |
| آرد | ۳ گرم | ۹ گرم | ۱۱۰ گرم | |
| کاکائو | ۲ گرم | ۶ گرم | ۹۰ گرم | |
| رب گوجه فرنگی | ۵ گرم | ۱۵ گرم | ۲۱۰ گرم | |
| مایونز | ۴ گرم | ۱۲ گرم | ۱۹۰ گرم | |
| بیکینگ پودر | ۴ گرم | ۱۲ گرم | ۱۵۰ گرم | |
| جوش شیرین | ۴ گرم | ۱۲ گرم | ۱۹۰ گرم | |
| پودر نارگیل | - | - | ۷۰ گرم | |
| برنج | - | - | ۱۸۰–۱۶۰ گرم | بستگی به نوع برنج دارد. برنج ایرانی کمی سبک‌تر از برنج ژاپنی است. |
پانویس
- ↑ «مقیاس اندازه‌گیری مواد». ۱ آبان ۱۳۹۱.
- ↑ «جدول دقیق پیمانه‌های اندازه‌گیری در آشپزی و شیرینی پزی». Iran Shef، ۱ آبان ۱۳۹۱.
- ↑ «مقیاس اندازه‌گیری مواد». "ماهنامه هنرآشپزی"cookery.ir، ۱ آبان ۱۳۹۱.
- ↑ (21 CFR 101.9 (b) (5) (viii)
- ↑ U.S. Government Printing Office—Electronic Code of Federal Regulations
- ↑ U.S. Food and Drug Administration—Guidelines for Determining Metric Equivalents of Household Measures
- ↑ «پیمانه‌ها و درجه‌ها در آشپزی». پایگاه اطلاع رسانی گروه اجتماعی شبکه یک، ۱ آبان ۱۳۹۱.
- ↑ «جدول دقیق پیمانه‌های اندازه‌گیری در آشپزی و شیرینی پزی». Iran Shef، ۱ آبان ۱۳۹۱.
- ↑ «مقیاس اندازه‌گیری مواد». "ماهنامه هنرآشپزی"cookery.ir، ۱ آبان ۱۳۹۱.
پیوند به بیرون
[ http://www.benricho.org/doryoko_cup_spoon/ ]
|
پیمانه در این دستور غذایی |
|