مقدمه
بسیاری از روبات های انسان نما در سر تا سر دنیا توسعه یافته اند تا بتوانند روبات های شریکی بسازند که می توانند مانند انسان در جامعه زندگی کنند. برای این گونه روبات ها توانایی برقراری ارتباط بالا مهم است تا به طور طبیعی با انسان تعامل داشته باشند. در میان آنها اندروید که توسط " Ishiguroو همکاران" ساخته شده، بسیار شبیه انسان است. بنابراین ایجاد حرکات و رفتارهای طبیعی برای اندروید بسیار مهم است. چون حرکات غیر طبیعی اندروید می تواند اثر بدی ایجاد کند مانند ربات"Uncanny vally". "Noma و همکاران" نشان داده اند که ۷۰% از مردم قادر به تشخیص انسان از اندروید با ۲ ثانیه نگاه کردن، وقتی که نوسان ساز کوچک شبیه ساز انسان که باعث می شود، مانند انسان پلک بزند و نفس بکشد به مدل ایستا اضافه شد، نیستند. همچنین آنها نشان دادند که وقتی که اندرید فقط بایستاد ۷۷% مردم آن را به عنوان یک رباط تشخیص می دهند. این نشان می دهد وجود تفاوت های کوچک در رفتار اندروید می تواند تفات های بزرگی، در تاثیر گذاری اندروید داشته باشد.
اگر چه تاکنون مطالعه روانشناسانه ای بر روی چگونگی اثر گذاری رفتاری اندرید در ارتباط با انسان نشده است. بنابر این هدف از این مقاله برسی آثار روانی ناشی از حضور و رفتار اندروید در ارتباطات واقعی است.
۱- اندروید در ارتباط سه طرفه
۱-۱روبات اندروید
ویژگی اصلی این اندروید ظاهر بسیار شبیه به انسان آن است. صورت آن از لاستیک سیلیکون نرم ساخته شده که از چهره واقعی آن کپی شده است. تمام اتصالات از یک PC خارجی کنترل می شود. استفاده از محرک های هوا رباط را قادر می سازد تا انطباق فیزیکی داشته باشد. تا بتواند حرکت نرم و تعامل ایمنی با انسان داشته باشد.
۱ –۲اندروید ناظر
سیستم های روباتیک زیادی تاکنون وجود داشته اند که توانایی ارتباط متقابل با انسان را داشته اند به عنوان مثال ربات انسان نما ROBITA می تواند با دو نفر انسان با تشخیص صدا و تصویر ارتباط برقرار کند. اگر چه طرف مقابل باید آگاهانه صحبت کند تا ارتباطی مودبانه با رباط شکل بگیرد. که این مکالمه را محدود می‌کند. حتی برای رباط های state-of-the-art . و هنوز تعامل مستقیم و طولانی با انسان با وجود توانایی های ارتباط مانند تشخیص گفتار، ترکیب گفتار، پردازش گفتگو، ژست گفتگو، سخت است. برای جبران آن ما به این نزدیک شدیم که از اندروید به عنوان ناظر در ارتباط سه گانه که در آن اندروید مستقیما شامل مکالمه نمی‌شود، استفاده کنیم.
۲- اثر آفتاب پرست (chameleon)
در روانشناسی نشان داده شده، که حرکت سر و حالت صورت دو کانال اصلی در ارتباطات غیر کلامی برای قضاوت در مورد میزان صمیمیت در بین انسانها است. علاوه بر آن "اثر آفتاب پرست" که اشاره به تقلید غیر آگاهانه از مکالمه شریک گفتگو در ارتباط دو طرفه دارد که به منظور یکنواخت کردن مکالمه انسان با انسان شناخته شده است. که این شامل ژست، حالت، رفتار و صحبت کردن است. بطور تجربی نشان داده شده است هنگام مکالمه وقتی طرف مقابل از حالت شریک مکالمه خود تقلید می‌کند بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد تا کسی که تقلید نمی کند. به رغم این واقعیت که شریک مکالمه صراحتا به تقلید توجه نمی کند.
فرض ما در این تحقیق بر این است که تقلید رفتار اندروید ناظر اثر مثبتی بر ارتباط انسان با انسان دارد حتی اگر صراحتا با افراد تعامل نداشته باشد. ما موقعیت یک کلینیک بالینی در یک بیمارستان را در نظر گرفتیم جایی که یک پزشک و بیمار ارتباطی جدی در اتاق معاینه با هم دارند. علت انتخاب این موقعیت این است که بیمار بشدت مضطرب و عصبی است و هماهنگی چنین ارتباطی با ارزش است و منجر به روباتیک تراپی می شود. اندروید به عنوان یک ناظر به صورت یک پرستار یا دانشجو پزشکی عمل می‌کند و مستقیم در گفتگوها شرکت نمی کند. فرضیه ما این است که رفتار اندرید ناظر، وقتی که تقلید حرکت سر و لبخند زدن به درستی انجام شود، اثر مثبتی بر ارتباط انسان با انسان دارد.
۳- آزمایش مقدماتی با انسان ناظر
۳–۱ شرایط تجربی
ما اول یک آزمایش مقدماتی با یک انسان ناظر برای تعیین میزان اثر روانشناسی رفتار ناظر بر روی بیمار انجام دادیم، این می تواند اثر آفتاب پرست در موقعیت سه جانبه در نظر گرفته شود. این گزارش در بخش معاینه ارتوپدی در بخش سرپایی بیمارستان دانشکده پزشکی Osaka اجرا شد. ۴۴ بیمار در محدوده سنی۳۰ تا ۷۰ سال در این آزمایش شرکت کردند، در این آزمایش یک دانشجو فارغ التحصیل دختر نقش ناظر را ایفا کرد. ( با روپوش سفید. به عنوان پرستار یا دانشجو پزشکی. بیمار و پزشک از آن بی اطلاع بودند.( او به یکی از دو صورت زیر رفتار می کرد:
موقعیت ۱: ناظر با سر تکان دادن و لبخند زدن خود را با بیمار هماهنگ می کرد. (اثر آفتاب پرست-مکالمه دوطرفه)
موقعیت ۲: بدون حرکت خاصی فقط آنجا بود.
سوال اولی که از افراد پرسیده شده بود این بود که نظر خود را در مورد وجود ناظر از طریق انتخاب یکی از موارد زیر بیان کنند:
۱-ترجیح می دهم ناظر، حاضر باشد.
۲-بی تفاوت
۳-علاقه ای به حضور ناظر ندارم.
به نظر می رسد اثر ناظر در موقعیت 1 بهتر بوده اگر چه بیشتر نظرات به بی تفاوتی به وجود آن، بوده است. بیشتر افراد به این نکته اشاره کردند که ناظر کاری برای معاینه آنها انجام نداده است. این قابل درک است، اگر این موضوع را در نظر بگیریم که همه مراجعه کنندگان به بیمارستان از بیماری رنج می برده اند و تما م چیزی که در نظر گرفته اند نتیجه تشخیص بالینی آنها بوده است. ۶ سوال زیر در مورد تحقیق از بیماران پرسیده شده است:
-آیا پزشک با مهربانی به نظر شما گوش داده است؟
-آیا پزشک با شما هم دردی کرده است؟
-رفتار پزشک خوب بوده است؟
-آیا شما توضیحات پزشک را درک کرده اید؟
-آیا توضیحات پزشک برای شما رضایت بخش بوده؟
-آیا اضطراب و نگرانی شما با معاینه کاهش یافته؟
پاسخ افراد به سوالات بیانگر اثر مثبت لبخند زدن و سر تکان دادن هماهنگ ناظر بر روی افراد است. که در سطح قابل ملاحضه ای برای تمام سوالات به چشم می خورد. لازم به ذکر است سوالات مربوط به شخص ناظر نبوده، بلکه وجود ناظر به احساس نا خوداگاه افراد اثر می گذارد.
۴-آزمایش بالینی با اندروید
برای تایید این فرضیه که وجود اندروید اثر مثبتی در ارتباطات انسان دارد، ما آزمایش قبلی را با همان شرایط مکانی با اندروید بجای انسان تکرار کردیم.
۴–۱ مراحل آزمایش
اندروید پشت سر پزشک قرار داده شده و یک ترمینال PC با یک کمپرسور هوا در اتاق بقلی قرار داده شده. بیماران می توانند اندروید را ببینند در حالی که از زاویه دید پزشک خارج است. بیشتر افراد آگاهانه به اندروید توجه نمی کنند. رفتار اندروید ناظر در ۴ موقعیت زیر ایجاد شده، که پزشک و بیمار از آن بی اطلاعند.
موقعیت ۱: اندروید ناظر با سر تکان دادن و لبخند زدن خود را با بیمار هماهنگ می کرد.
موقعیت ۲: بدون حرکت خاصی فقط آنجا بود.
موقعیت ۳: اندروید ناظربه طور تصادفی حرکت سر و لبخند می زد.
موقعیت ۴: اندروید هماهنگ با پزشک حرکت سر و لبخند می زد.
ناظر بر اساس یکی از موقعیت ها برای هر بیمار عمل می کند. موقعیت ۱ مربوط به اثر آفتاب پرست است که انتظار می رود اثر روانشناسی مثبتی روی بیمار داشته باشد. در موقعیت ۱ و۴ اپراتور در اتاق بقلی، اتاق معاینه را از طریق مانیتور می بیند و زمان حرکت سر و لبخند زدن را تعیین می کند. ۶۴ بیمار( ۲۴ مرد و ۴۰ زن ) در این آزمایش شرکت کردند. پزشک یک شخص بوده و از موقعیت های آزمایش اطلاعی نداشت. علاوه بر آن، ما از بعضی از بیماران در شرایط نرمال بدون اندروید سوالاتی پرسیدیم تا پرسشنامه ای مشابه برای مقایسه پر کنیم.
به طور کلی حرکات ایجاد شده توسط اندروید برای حرکت سر و لبخند زدن، حرکاتی خیلی کوچک هستند و هیچ ژست خاصی با سایر اعضای بدن گرفته نشده است. این تا حدودی به این دلیل است که بیشتر افراد حرکات زیاد در بازوها و سایر اعضا را حرکات رباتیک غیر طبیعی و عجیب می دانند. و دلیل دیگر این است که تشخیص و تقلید ژست ها و اجرای آن برای ربات ها، هنوز هم کار مشکلی است.
۴–۲ نتیجه آزمایش
بیشترین نظرات در مورد حظور ناظر مانند آزمایش مقدماتی به بی تفاوتی بوده است. اگر چه در مورد حظور ترجیح می دهند ناظر رفتاری هماهنگ با بیمار داشته باشد(موقعیت1) و بسیاری از افراد به این اشاره داشتند که حظور ناظر برای آنها آرامش بخش بوده و احساس راحتی داشته اند. نظر دیگری که مدام تکرار شد این بود که اندروید برای آنها جالب بوده است بنابراین به نظر می اید افراد به آن به عنوان یک شی جالب توجه کرده اند تا یک وسیله ارتباط.
شکل ۸و۹ پاسخ افراد به سوالات را نشان می دهد. پرسشگر همان شخص درآزمایش مقدماتی بوده است. در شکل ۸ اثر اندروید ناظر در موقعیت ۱و۲ با اثر بدون آن مقایسه شده است. مشابه با آزمایش مقدماتی وقتی که اندروید اصلا حرکت سر و لبخند نداشت، اثر آن بدتر از موقعیتی بود که اندروید برای همه سوالات حرکت سر و لبخند داشت و این حتی بدتر از وقتی است که اندروید در اتاق معاینه وجود ندارد.
در شکل ۹ زمان لبخند زدن و سر تکان دادن عوض شد تا به بررسی اثر هماهنگ سازی اندروید با افراد پرداخته شود. بهترین زمان برای رفتار اندروید وقتی بود که با بیمار هماهنگ می شد. که بطور واضح امتیاز بالاتری از موقعیت تصادفی بدست آورد. و نتیجه غیر منتظره این بود که هماهنگ سازی اندروید با پزشک، اثر بدتری نسبت به دو موقعیت دیگر ایجاد کرد، با وجود اینکه تعداد حرکت سر و لبخند زدن ها یکی بوده است. احتمالا دلیل آن این بوده که بیمار نا خواسته به این تشخیص می رسید که اندروید به آنها توجه نمی کند و تمام توجه آن به پزشک است. اگر چه مطابق آزمایش هیچ بیماری در موقعیت ۱و ۴ به این اشاره نکرده که رفتار اندروید نه با پزشک نه با بیمار هماهنگ نبوده است.
- پیوند به مقاله: منبع
- عنوان انگلیسی مقاله: Psychological effects of an android bystander on human-human communication
