تقویمهای جهان
امروزه از تقویمهای زیادی در جهان استفاده میشود اما قدیمیترین تقویمی که هنوز از آن استفاده میشود، تقویم ایرانی است. گمان نمیرود که هیچ مردم و تمدنی به اندازه ایرانیان تا این اندازه به بررسی و پژوهش در گاهشماری پرداختهباشند.
آسمان یکی از شگفتانگیزترین چیزهایی است که انسانها هر روز آن را میبینند. نزدیک بودن و آشنایی ما با چیزهایی که در زمین میبینیم مثل رشد گیاهان و جانوران و مرگشان، بارش باران، جریان یافتن رود، ... در عین شگفتانگیز بودن برای ما عادی شدهاند اما آسمان فراتر از درک ماست. اشیایی که در آسمان حرکت میکنند ممکن است داغ و بیحرکت یا سرد و متحرک باشند؛ ممکن است خورشید تابان باشد یا ابر سیاه؛ یک بار صاف باشد و یک بار رعد و برق، ... علاقه بشر به آسمان در سه حوزه مختلف جای میگیرد: ستارهبینی، ستارهشناسی و تقویم.[۱]
برای مردم ابتدایی فقط اندازهگیری دو معیار زمان در دسترس بود یکی روز (فاصله بین دو شب) و یکی ماه (فاصله تا چرخش ماه به گام جدید). یک برش طمانی مهم دیگر، سال است، یک گردش کامل زمین به دور خورشید که محاسبه آن به دلیل اثرگذاری بر فصلها و محصولات کشاورزی برای فعالیتهای بشر حیاتی بوده است.[۲]
بسیاری از تقویمهایی که در جهان استفاده شدهاند از خورشید یا ماه برای اندازهگیری زمان استفاده کردهاند. تقویم خورشیدی به نوعی گاهشماری گفته میشود که روزهای آن نشاندهنده محل زمین در چرخش آن به دور خورشید است. تقویم ماهی (قمری) بر پایه گردش گامهای ماه است. تعداد روزها در سال خورشیدی بیشتر از تعداد روزهای سال قمری است.
امروزه ابزارهای زیادی برای تبدیل این تقویمها وجود دارد مثل وبگاه تبدیل تقویم و نرمافزارهای رایانهای از انواع مختلف تقویم پشتیبانی میکنند. گوگل در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۹۲ اعلام کرد تقویم هجری خورشیدی را به تنظمیات تقویم گوگل افزودهاست و در ویندوز ۱۰ که در مهر ۱۳۹۳ توسط مایکروسافت عرضه شد، امکان استفاده از تقویمهای مختلف وجود دارد.