زبان ترکی آذربایجانی/درس پنجم
سیستم اعداد در ترکی آذربایجانی بسیار منظم است.
اعداد یک رقمی
ویرایشاعداد یک رقمی در زبان ترکی آذربایجانی به شکل زیر میباشد:
عدد | نوشتار | تلفظ | شکل فارسی عدد | نوشتار فارسی عدد |
---|---|---|---|---|
0 | sıfır | ˈsɯfɯɾ | ۰ | صفر |
1 | bir | biɾ | ۱ | یک |
2 | iki | ici | ۲ | دو |
3 | Üç | yt͡ʃ | ۳ | سه |
4 | dörd | dœɾd | ۴ | چهار |
5 | beş | beʃ | ۵ | پنج |
6 | altı | ɑltɯ | ۶ | شش |
7 | yeddı | jed:i | ۷ | هفت |
8 | səkkiz | sækciz | ۸ | هشت |
9 | doqquz | doq:uz | ۹ | نه |
اعداد دو رقمی
ویرایشاعداد دو رقمی پایه (دهگانها) به شکل زیر هستند:
عدد | نوشتار | شکل فارسی عدد | نوشتار فارسی عدد |
---|---|---|---|
10 | on | ۱۰ | ده |
20 | iyirmi | ۲۰ | بیست |
30 | otuz | ۳۰ | سی |
40 | qırx | ۴۰ | چهل |
50 | əlli | ۵۰ | پنجاه |
60 | altmış | ۶۰ | شصت |
70 | yetmiş | ۷۰ | هفتاد |
80 | səksən* | ۸۰ | هشتاد |
90 | doxsan | ۹۰ | نود |
(*) در ترکی آذربایجانی رایج در ایران، در اکثر مناطق کلمه فارسی «هشتاد» (həştad) جایگزین کلمه səksən شده است.
بقیه اعداد دو رقمی به شکل منظم از ترکیب عدد دهگان و عدد یکان ساخته میشوند. مثلا عدد «یازده» با ترکیب عدد «ده» (on) و عدد «یک» ساخته میشود: on bir چند مثال در این جدول آمده است:
عدد | ترکیب | نوشتار |
---|---|---|
12 | 10 + 2 | on iki |
29 | 20 + 9 | iyirmi doqquz |
55 | 50 + 5 | əlli beş |
83 | 80 + 3 | səksən üç * |
76 | 70 + 6 | yetmiş altı |
(*) مثل خود عدد هشتاد، بقیه ترکیبات هشتاد هم در اکثر مناطق ترکیزبان ایران با کلمه هشتاد فارسی ساخته میشوند. مثلا ۸۳ = həştad üç
اعداد سه رقمی
ویرایشمعادل عدد «صد» yüz هست. بقیه صدگانها به شکل منظم از ترکیب از این عدد ساخته میشوند. مثلا 200 = 2 × 100 = iki yüz. این عددها در جدول زیر آمدهاند:
عدد | ترکیب | نوشتار |
---|---|---|
100 | yüz | |
200 | 2 × 100 | iki yüz |
300 | 3 × 100 | üç yüz |
400 | 4 × 100 | dörd yüz |
500 | 5 × 100 | beş yüz |
600 | 6 × 100 | altı yüz |
700 | 7 × 100 | yeddi yüz |
800 | 8 × 100 | səkkiz yüz |
900 | 9 × 100 | doqquz yüz |
بقیه اعداد سه رقمی، طبق معمول به شکل منظم با ترکیب اعداد ساخته میشوند. مثلا 123 = 100 + 20 + 3 = yüz iyirmi üç
اعداد چهار رقمی
ویرایشمعادل عدد «هزار» min هست. بقیه هزارگانها به شکل منظم از ترکیب از این عدد ساخته میشوند. مثلا 2000 = 2 × 1000 = iki min.
بقیه اعداد چهار رقمی هم به شکل منظم از ترکیب اعداد ساخته میشوند. مثلا 2894 = 2000 + 800 + 90 + 4 = iki min səkkiz yüz doxsan dörd