ویکی‌کودک:تمدن‌های باستانی/سومری‌ها
|
|
آن‌ها در چه کشوری ساکن بودند؟
ویرایشسومریان از اقوام بسیار قدیمی بودند که ۴٬۰۰۰ سال پ.م. در جنوب سرزمین کنونی عراق یعنی بین النهرین (سرزمین میانِ دو رود دجله وفرات) و شمال خلیج فارس زندگی می کردند. سومر باستان سرزمین کوچکی بود.
از آنجایی که سومر بین دو رود واقع شده بود سرزمین حاصلخیزی بود و مردمان این سرزمین به کشاورزی روی آوردند و به دلیل توسعه کشاورزی سومر به یکی از قدیمی ترین تمدن‌ها و شهرهای تاریخی تبدیل شد.
ساختمان‌هایشان به چه شکل بود؟
ویرایشسومریها خانه‌ها، کاخ‌ها و پرستشگاه‌هایی را با آجر گلی می‌ساختند. از آنجایی که در دلتای فرات سنگ یافت نمی‌شد سومری‌ها مجبور بودند سنگ را از جاهای دور منتقل کنند. از سنگ‌های گرانبها یه صورت محدود برای روی آجر در کاخ‌ها استفاده می‌کردند و بیشتر ساختمان‌های سومری‌ها همچنان آجری بود.
سومری‌ها به کمک قالب‌های چوبی آجر تولید می‌کردند. آن‌ها برای پختن آجر، کوره نداشتند و آجرهایشان را زیر گرمای آفتاب خشک می‌کردند. به همین علت ساختمان‌های سومری معمولا در اثر سیل و باران شدید خراب می‌شدند.
آن‌ها چه می‌خوردند؟
ویرایشاز آنجا که بیشتر سومری‌ها کشاورز بودند محصولی را که تولید می‌کردند مصرف می‌کردند: گندم، جو، عدس، لوبیا، سیر، پیاز، شیر و محصولات لبنی. آن‌ها از غلات نان و آبجو تهیه می‌کردند. احتمالا در رژیم غذایی‌شان گوشت که معمولا گوشت بز یا گوسفند و گاهی گاو بود کمتر یافت می‌شده است؛ جانوران برایشان بسیار با ارزش بود. آن‌ها سیب و انواع خوراکی‌ها را می‌خوردند.
آن‌ها چه می‌پوشیدند؟
ویرایشپوشاک آن‌ها بیشتر از جنس پشم و کتان بود. کتان گیاهی است با گل‌های آبی که از ساقه آن برای ساختن پارچه استفاده می‌شد. همچنین برای تهیه پوشاک سومری‌ها از سایر محصولاتی که تولید می‌کردند ممکن بود استفاده کنند.
آن‌ها چگونه می‌نوشتند؟
ویرایشسومریها اولین کسانی بودند که نوشتن را اختراع کردند. آن‌ها با نی بر روی لوح‌های از جنس رس می‌نوشتند و نوشته‌هایشان شبیه میخ‌هایی بود به همین جهت به خط آن‌ها خط میخی می‌گوییم.
آن‌ها چه باورهایی داشتند؟
ویرایشسومریها خدایان بسیاری داشتند. «ان» خدای آسمان، «انکی» خدای آب، «کی» خدای زمین، «اینانا» خدای باروری، الخ. به علاوه شهرها نیز برای خودشان خدای محلی داشتند.
تاریخ آن‌ها چه بود؟
ویرایشسومریها در آغاز دولت شهرهایی را ایجاد کردند. هر شهر خدای خود را داشت و این خدا از آن شهر مراقبت می‌کرد و بر محدوده شهر فرمانروایی می‌کرد. آن‌ها با هم می‌جنگیدند و گاهی نیز با هم متحد می‌شدند. این فرهنگ از ۲۴۰۰ تا ۲۹۰۰ پ.م وجود داشت. آن‌ها فرهنگ بسیار متفاوتی داشتند و سبک معماری، نوشتن و دین‌شان در خاورمیانه پراکنده شد.
اکدی‌ها در شمال سومر سکنی در کنار رودهای دجله و فرات گزیدند و از بسیاری از آداب سومری‌ها تقلید کردند. پس از مدتی یکی از فرمانروایان اکدی به نام سارگون اول تمام دولت‌شهرهای سومری و اکدی را تصرف کرد و اولین امپراتوری را در جهان ایجاد کرد. فرمانروایی او ۶۰ سال زمان برد (۲۳۷۱-۲۳۱۶ پ.م) و امپراتوری او از ساحل لبنان تا ایران کشیده شد. وقتی سارگون مرد امپراتوری او تکه تکه شد و سایر گروه‌های قبیله‌ای از کوهستان‌ها به سومری‌ها و اکدی‌ها حمله کردند.
آیا بعضی از آن‌ها امروزه نیز مشهور هستند؟
ویرایشمشهورترین فرد سومری امروزه پادشاه افسانه‌ای اوروک گیلگمش است. وی به دلیل یک مجموعه افسانه‌ای به نام حماسه گیلگمش مشهور شده است.
امروزه چه چیزی از آن‌ها بر جای مانده است؟
ویرایشاگرچه از سومری‌ها به عنوان یک گروه قومی چیزی بر جا نمانده است اما اختراع‌های فنی بسیاری همچون چرخ (برای حمل و نقل سریع و آسان)، چرخ سفالگری، رس پخته شده، خط میخی و نیز ابتکارهای کشاورزی بسیاری همچون سیستم‌های آبیاری و تخمیر یکنواخت آبجو از آن‌ها به ما رسیده است. آن‌ها با استفاده از بادبان برای قایق‌هایشان اولین کسانی بودند که از انرژی‌های طبیعی برای کار استفاده کردند. آن‌ها جزو اولین کسانی بودند که مشاهدات نجومی انجام دادند و ساعت را در ۶۰ دقیقه و دقیقه را در ۶۰ ثانیه اندازه‌گیری کردند. افراد روحانی آن‌ها ساعت‌های آفتابی و شنی اختراع کردند.
همکاری‌های اخیر بین باستان‌شناسان و تحلیلگران دی‌ان‌ای می‌گویند ارتباط قوی‌ای بین عرب‌های مرداب ایران و عراق و فرهنگ سومری وجود دارد.