ویکی‌کودک:عناصر شیمیایی/مقدمه‌ای بر عناصر
مقدمه‌ای بر عناصر
ویرایشتمام جهان از ماده ساخته شده است. همین الان شما به وسیله ی مواد احاطه شده اید.
هوایی که تتفس می کنید ، هر چیزی که می بینید، هر چیزی که می توانید بویش کنید، ماده است. صدایی که می توانید بشنوید، نیز از جابجایی مواد در گوش هایتان، به وجود می آید.
ماده هر چیزی است که فضایی را اشغال می کند و وزن دارد. دانشمندان می گویند ماده چیزی است که حجم و جرم داشته باشد. مواد، از ذرات سازنده ریزی به نام اتم تشکیل شده اند. خالص ترین حالت اتم، عنصر شیمیایی نامیده می شود. عناصر، چیزهایی هستند که به مواد، ویژگی های متفاوتی می دهند.
امروزه ما می توانیم اتم ها را با استفاده از ابزار خاصی به نام میکروسکوپ الکترونی ببینیم. یک میکروسکوپ الکترونی به ما این قابلیت را می دهد که چیزهایی را که میلیون ها بار کوچک تر از اجسامی هستند که ما می توانیم با میکروسکوپ های نوری قوی ببینیم، مشاهده کنیم.
بیشتر موادی که تا به حال دیده اید، از چند عنصر مختلف ساخته شده اند؛ مثلا آب. البته موادی نیز وجود دارند که از بیش از یک نوع عنصر ساخته شده اند. به عنوان مثال، الماس کاملا از یک عنصر شیمیایی ساخته شده است؛ عنصر کربن. جالب است بدانید که گرافیت مغز مداد شما هم از کربن ساخته شده! علت تفاوت آن ها تفاوت در نوع چینش اتم های عنصر کربن است.
مثال های دیگری از موادی که فقط یه عنصر شیمیایی دارند، هم هستند؛ مثلا آلومینیوم یک قوطی نوشابه، طلای ۲۴ عیار، گاز هلیم درون بالن ها، قالب آهنی نرده های یک باغ، ورقه های سربی که ساختمان ساز ها روی بام خانه ها به کار می برند.
توجه: موارد ذکر شده در بالا، کاملا خالص نیستند؛ زیرا فلزات همیشه اندکی ناخالصی نیز همراه خود دارند.
عناصر زیادی به حالت خالص یافت نمی شوند. برخی عناصر شیمیایی مثل طلا و گوگرد، به طور طبیعی به شکل خالص پدید می آیند. هم چنین کربن در حالت الماس، ماده ای خالص است. اما بیشتر مواد از ترکیب چند عنصر به وجود می آیند. به عنوان مثال فرمول شیمیایی آب، H۲O است. به این معنی که آب از ترکیب دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن، به وجود آمده است.
مردم دوران باستان می دانستند که چگونه عنصر آهن را از اکسید آهن جدا کنند. آن ها اکسید آهن را که از حفاری در زمین، به دست آورده بودند، با زغال چوب گرم می کردند. اکسید آهن در ابتدا مرکب از دو عنصر است: عنصر آهن و عنصر اکسیژن. با گرم کردن آن، این عناصر جدا می شوند و عنصر اکسیژن به عنصر کربن موجود در زغال چوب می پیوندد و آهن خالص باقی می ماند.
جدول تناوبی عناصر، جدولی است که انواع مختلف عناصر شیمیایی را که بر اساس ویژگی های مختلفشان، مرتب شده اند، نشان می دهد. بیشتر آن، سال ها قبل تکمیل شده است. ما ۹۱ عنصر را به طور طبیعی، یافت کرده ایم و حدود ۳۰ عنصر دیگر، مصنوعی هستند.