ویکی‌کودک:عناصر شیمیایی/واژه‌نامه
- آلیاژ: هر فلزی که از ترکیب دو یا چند فلز ساخته شده‌باشد را آلیاژ گویند.
- اتم: کوچکترین ذرهٔ سازندهٔ یک عنصر است که خواص شیمیایی آن را دارا می‌باشد. اتم در حالت عادی خنثی است و بار منفی یا مثبت ندارد؛ زیرا تعداد الکترون‌ها و پروتون‌هایش یکسان است.
- الکترون: ذره‌ای با بار منفی است که در همه اتم‌ها وجود دارد. بار منفی الکترون برابر با بار مثبت پروتون است.
- الکترون لایه ظرفیت: الکترونی که در خارجی ترین لایه الکترونی اتم (لایه ظرفیت) قرار دارد.
- انجماد: فرایند تبدیل یک ماده از حالت مایع به جامد.
- پرتوزا: ماده‌ای که بصورت طبیعی از خود پرتو تابش می‌کند (مثل پرتو بتا) را ماده پرتوزا می‌گویند. ماده پرتوزا از نظر علمی و آکادمیک می‌تواند جامد، مایع یا گاز باشد. ماده پرتوزا ممکن است نهایتاً به ماده دیگری تبدیل شود.
- پروتون: ذره‌ای با بار مثبت است که در هسته اتم‌ها وجود دارد. بار مثبت پروتون برابر با بار منفی الکترون است.
- تبخیر: فرایند تبدیل یک ماده از حالت مایع به گاز
- ترکیب: ماده‌ای که از ترکیب دو یا چند عنصر یا ترکیب درست شود را ترکیب گویند.
- جامد: حالتی از ماده که در دما و فشار معین شکل و حجم مشخصی دارد.
- جلا: مقدار درخشیدن یک ماده.
- چکش‌خواری: توانایی تغییر شکل و چکش خوردن را دارد، بی آنکه شکسته شود.
- چگالش (تبرید): فرایند تبدیل مستقیم یک ماده از حالت گاز به جامد.
- خوردگی: از بین رفتن فلز به علت فعالیت‌های شیمیایی فلز با محیط اطراف یا مواد گازی، مایع و جامدی که با فلز در تماس هستند را خوردگی گویند.
- ذره: شیئی بسیار ریز، مثل الکترون، اتم یا مولکول
- ذوب: فرایند تبدیل یک ماده از حالت جامد به مایع
- رسانا (الکتریسیته): ماده‌ای که توانایی عبور الکتریسیته را از خود دارد رسانا گویند.
- رسانا (گرما): ماده‌ای که توانایی عبور گرما را از خود دارد رسانا گویند.
- سنگ معدن: مادهٔ معدنی در حالت طبیعی که دارای عنصر مورد نظر باشد را سنگ معدن گویند.
- شکل‌پذیر: مادهٔ دارای شکل‌پذیری که یکی از ویژگی‌های مکانیکی مواد جامد است که بصورت قابلیت قبول کرنش همگن در جسم در اثر تغییر شکل پلاستیک تعریف می‌شود. این ویژگی با قابلیت سیمی شدن در اثر کشش سنجیده می‌شود.
- شیمی: علم مطالعه و بررسی خواص، ترکیب‌ها و تغییرات مواد.
- عنصر: ماده‌ای که نتوان آن را به مواد ساده‌تر تجزیه کرد.
- فرازش (تصعید): فرایند تبدیل مستقیم یک ماده از حالت جامد به گاز.
- فلز: عنصری با ویژگی‌های جلا، شکل‌پذیری، چکش‌خواری، قابلیت ذوب و رسانایی الکتریسیته و گرما.
- قابلیت ذوب: توانایی یک ماده در تغییر حالت جامد به مایع که با تغییر در چینش مولکول‌ها صورت می‌گیرد و اکثر فلزات این خاصیت را دارند.
- کیمیا: علمی که تلاش می‌کند، یک عنصر را را به عنصر دیگری تبدیل کند.
- گاز: حالتی از ماده که شکل و حجم مشخصی ندارد و تمایل به انبساط نامحدود دارد.
- ماده: هرچیزی که جرم و حجم داشته باشد.
- مادهٔ شیمیایی: ماده‌ای که تنها از یک نوع مولکول ساخته‌شده‌باشد، مادهٔ شیمیایی گویند.
- مایع: حالتی از ماده است که شکل مشخصی ندارد ولی در دمای معین، حجم مشخصی دارد.
- محلول: مخلوطی از مواد جامد، مایع یا (و) گاز است که ذرات اجزای آن به طور یکنواخت در هم پراکنده شده‌باشند.
- مخلوط: دو یا چند ماده که در هم قرار بگیرند؛ به گونه‌ای که خواصشان تغییر نکند.
- ملغمه: به هر آلیاژ فلزی که در آن جیوه وجود داشته‌باشد، ملغمه گفته می‌شود.
- مولکول: ذره‌ای که از دو یا چند اتم که با یکدیگر واکنش شیمیایی داده‌اند، ساخته شده‌است و خواصشان ممکن است با خواص اتم‌های سازنده، متفاوت باشد؛ به عنوان مثال مولکول آب (H۲O) از دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن به وجود آمده‌است.
- میعان: فرایند تبدیل یک ماده از حالت گاز به مایع.
- نامیزه (امولسیون): محلولی که در آن، قطرات یک مایع (مانند روغن) در قطرات مایع دیگر (مانند شیر)، بی آنکه با هم درآمیزند، پراکنده شده‌باشند.
- نوترون: ذره‌ای بدون بار است که جرم آن کمی بیشتر از جرم پروتون است و در هسته اتم قرار دارد.
- واکنش شیمیایی: واکنشی (یونی یا کووالانسی) است که بین اتم‌ها یا یون‌ها صورت می‌گیرد.
- واکنش کووالانسی: واکنشی که بین دو اتم با به اشتراک گذاشتن الکترون‌هایشان، صورت می‌گیرد.
- واکنش یونی: واکنشی که بین دو یون صورت می‌گیرد.
- هالوژن: عناصر گروه ۱۷ جدول تناوبی که تعداد الکترون لایه ظرفیتشان، هفت است و از نظر شیمیایی بسیار واکنش‌پذیر هستند.
- هسته: مرکز اتم که همه نوترون‌ها و پروتون‌ها در آن قرار دارند.
- یون: یون، ذره‌ای دارای بار الکتریکی است. هر اتم، می‌تواند به یون یا یون‌های با بار الکتریکی خاصی تبدیل شود و با یون با بار مخالف، واکنش دهد و تشکیل یک ترکیب بدهند.