آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان/آثار منفی فناوری اطلاعات بر روی سلامتی روانی کارکنان و تصمیم گیری های آنها

ویژگی‌های تاثیر اجتماعی فناوری رایانه

آثار منفی فناوری اطلاعات بر روی سلامتی روانی کارکنان و تصمیم گیری های آنها

آثار اجتماعی و روانی پیامک

آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان

چکیده

با ظهور عصر اطلاعات، فناوری اطلاعات به طرز شگفت انگیزی گسترش یافته و باجنبه‌های مختلفی از زندگی ما در هم آمیخته است. در تشکیلات اقتصادی، فناوری اطلاعات تغییرات بنیادی را بوجود آورده است. این تغییرات شامل نحوه طراحی محصولات، کنترل مدیریت، نحوه تصمیم گیری و معماری سازمان‌ها می‌شود.

همزمان با این موضوع، این نیاز بوجود آمده است که کارکنانی متخصص برای بخش‌های پشتیبانی وجود داشته باشند، دوره‌های مدیریت برای مدیران و کارمندان برگزار شود و حتی برخی از شغل‌ها مجدداً بازتعریف شوند.

با این وجود، لازم نیست که تمام سیستم‌های اطلاعاتی در دسترس تمامی کارمندان باشند تا باعث ایجاد یک دگرگونی عمیق در زندگی و کار آن‌ها گردد.

این امر می‌تواند باعث شود کارمندان تحت تأثیر فشارهای روانی بیشتری قرار بگیرند و احساس «اضطراب» و «بدبینی» به آن‌ها دست بدهد.

لازم است مدیران اثرات گوناگون و مشکلات جدید ناشی از فناوری اطلاعات را در نظر داشته باشند. این مشکلات می‌تواند مواردی همچون راهکارهای غلبه بر مقاومت کارکنان در برابر استفاده از سیستم‌های کامپیوتری (رایانه‌ای) و یا فشارهای روانی بر کارمندان و یا امنیت اطلاعات باشد.

سلامت روانی کارمندان، کلید موفقیت سازمان‌های اقتصادی/تجاری است، این مقاله به بررسی مشخصات و ارائه راهکارهایی می‌پردازد که در رابطه با دلایل ماورای مشکلات سلامت روانی در این محیط جدید است. در این مقاله، نویسنده برخی روش‌های کاربردی، به منظور مقابله با این مشکلات را ارائه می‌دهد.

راه حل‌ها و مفاهیم سودمند و قابل استفاده‌ای به منظور کاهش اثرات منفی فناوری اطلاعات ارائه می‌شود و اینکه مدیران چه عکس العمل‌هایی می‌توانند اعمال کنند، مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

کلمات کلیدی

فناوری اطلاعات؛ سلامت روانی؛ فشارهای روانی؛ مهندسی مجدد؛ اقدامات متقابل

مقدمه

امروزه، عدم استفاده از سیستم های اطلاعاتی برای بنگاه‌های اقتصادی و مدیران آن بسیار سخت است. فناوری اطلاعات، در فرایندهای «تولید محصول» و «مدیریت»، نقش کلیدی را بازی می کند.

کامپیوترها به حوزه تجارت کمک می کنند تا پروسه هایی مانند جمع‌آوری داده‌ها، تراکنش‌های داد و ستد و همچنین تولید گزارشات، به هم پیوسته گردند.

تمامی مدیران کارهایی مانند نوشتن، انجام برنامه ریزی زمانی، محاسبه کردن و ایجاد نمودارهای کیفی و مقایسه‌ای را انجام می‌دهند. یکی از مهمترین قابلیت های فناوری اطلاعات، ارائه ابزارهایی است که به مدیران جهت انجام این امور کمک می‌کند.

فناوری اطلاعات کلیدِ نگهداری، جستجو، آنالیز تراکنش‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و سرانجام کاهش هزینه‌ها است.

اما فناوری اطلاعات جدید، به طرز بنیادی ساختار سازمان‌ها و نحوه روابط درون سازمانی را دچار تغییر کرده است. به واسطه همین تغییرات، کارمندان تحت فشارهای روانی بیشتری مشغول به کار می شوند و به همین دلیل، سلامت روانی کارمندان موضوعی است که نباید نادیده گرفته شود.

در عصر فناوری اطلاعات، تحقیقات فراوانی پیرامون مشکلات سلامت روانی انسان ها، صورت گرفته است. نحوه تعامل کارمندان با فناوری اطلاعات و بررسی مشکلات بوجود آمده ناشی از آن، نقش تعیین کننده ای در موفقیت سازمان ها و کاهش مشکلات آنها خواهد داشت.

لازم است مدیران حساسیت ویژه ای نسبت به سلامت روحی و روانی کارمندان خود داشته باشند.

علت مشکلات روانی ناشی از فناوری اطلاعات

هرچند که فناوری اطلاعات مزیت‌های بیشماری دارد، اما با خود دردسرها و چالشهای جدیدی نیز بوجود آورده است و این وظیفه مدیران است که باید با آنها مقابله کنند.

جدول شماره 1 - اثرات جانبی مثبت و منفی ناشی از فناوری اطلاعات

مزایای استفاده از سیستم های اطلاعاتی	معیایب استفاده از سیستم های اطلاعاتی
اجازه مهندسی مجدد را می دهد: به واسطه تغییر قوانین	مهندسی مجدد می تواند یک فرآیند بسیار پیچیده باشد، که اغلب با مقاومت کارکنان و مدیریت همراه می شود
موجب کاهش استفاده از منابع انسانی و موانع دست و پاگیر انسانی می گردد	اتوماسیون ها جایگزین عملیات کارمندان می شوند و اعتراضات بسیاری به علت بیکاری بوجود خواهند آمد
باعث کوتاهتر شدن زمان واکنش ها در یک رقابت می شود؛ ایجاد بازده بالا در بازار	کارگران در برابر این مسئولیت بیشتر و نیاز به کارایی بالاتر از خود مقاومت نشان می دهند، مرزهای بین کار، خانواده، تفریح ​​و سرگرمی به تدریج به خطر می افتد
کمک در جمع آوری، یکپارچه سازی، مقایسه، تجزیه و تحلیل و پخش اطلاعات داخلی و خارجی به منظور سرمایه گذاری به موقع. شیوه ای موثر و کارآمد برای پشتیبانی از مدیران برای حمایت از اولویت های مدیریت	نگرانی در زمینه امنیت اطلاعات افزایش می یابد و حفظ حریم شخصی به عنوان یک تهدید بزرگ مطرح می شود
سرعت تجدید فن آوری اطلاعات را تسریع می بخشد	کسب دانش بیشتر به کارمندان اجازه می دهد تا برای خود شغل های مناسبتری پیدا نمایند
اجازه می دهد تا دسترسی آسان به اطلاعات با هزینه ای کم امکان پذیر باشد. انبوه اطلاعات کمک می کند تا تصمیم گیری هایی سودمند تر اتخاذ شود	اضافه بار اطلاعات: مردم در بین انبوه اطلاعات موجود، زمان و انرژی بیشتری را صرف بدست آوردن اطلاعات مهم می کنند
استفاده گسترده از فناوری اطلاعات را اموجب می شود، صرفه جویی در وقت و هزینه ها	کسب و کارها به راحتی ممکن است بواسطه مختل شدن سیستم های اطلاعاتی آسیب پذیر شوند، این امر بستگی به آن دارد که آن کسب و کار تا چه اندازه وابسطه به فناوری اطلاعات باشد

سیستم های اطلاعاتی برای آن ایجاد شده ا ند که بتوان داده های تمامی فعالیت ها را به سرعت و به صورت سیستماتیک جمع آوری کرد؛ سپس بتوان این اطلاعات جمع آوری شده را خواند و در دسترس باشند؛ و همچنین بتوان با استفاده از این داده ها (هرچقدر هم که حجم آنها زیاد باشد) بدون تاخیر گزارش هایی تحلیلی را بدست آورد.

با توسعه سخت افزاری و نرم افزاری در کامپیوترهای جدید، بسیاری از فرآیندهایی که به مرحله اجرا در می آیند ناشی از تصمیم گیری هایی هستند که بواسطه کمک از فناوری اطلاعات گرفته شده اند.

هر یک از این مراحل اجرایی، می تواند بسیار منظم، استاندارد، دارای ثبات و تدریجی باشند که باعث می گردد موانع پیش روی ساخت مصنوعات دست بشر، به خوبی کنترل شده و کاهش یابند. در حالیکه از سوی دیگر، کیفیت محصولات و بهره وری کارها افزایش می یابد.

تعلیم و تربیت

طراحی و توسعه سیستم‌های اطلاعاتی باعث شده است، هر روز تعداد بیشتری از کارمندان خود را با آن درگیر احساس نمایند.

اگر کارمندان بتوانند معنی و مفهوم و همچنین خواسته‌های فناوری اطلاعات را درک کنند، آنها مقاومت و اضطراب کمتری از خود در برابر آن نشان می‌دهند.

به عنوان مثال، در "Kaiser Permanente" که یکی از بزرگترین مراکز خدمات رسانی سلامت در ایالات متحده آمریکا است دکترها در برابر این امر که باید سوابق پزشکی بیماران را به صورت دیجیتالی در سیستم‌های کامپیوتری ثبت می‌کردند، در برابر فناوری اطلاعات مقاومت نشان می‌دادند؛ لذا به منظور تشویق دکترها، برنامه به نحوی تغییر پیدا کرد که تنها کافی بود در برابر یک چک لیست ساده نرم‌افزاری قرار گرفته، و آنرا تکمیل می‌کردند. پس از آنکه مزیت‌های این امر برای آنها روشن شد، مقاومت‌ها کاهش یافت.

در اینجا «دانش» که پس از طی کردن دوره‌های آموزشی اصولی کسب شده است، به عنوان یک فاکتور کلیدی از «عامل‌های انسانی» خود را نمایش داده است.

روابط خوب

هرچند فناوری ارتباط الکترونیکی به ما در انجام کارهای تیمی کمک می کند، اما یک مدیر باید شخصاً با کارمندان خود در ارتباط باشد، مشکلات آنها را شناسایی و به ایشان در برطرف کردن آن مشکلات، کمک نماید. تا بدین ترتیب فشارهای موجود بر آنها را کاهش داده و روحیه کاری را تقویت نماید.

مدیران باید احساسات منفی را که بدلیل تغییرات در سیستم ایجاد شده است، کاهش و در نهایت حذف نمایند. بطور همزمان، مدیران باید کارمندان جوان و کارمندان سابقه دار و مسن تر را در کنار یکدیگر قرار دهند تا تصمیم گیری ها به صورت مصلحتی و با مشورت انجام گیرد.

علاوه بر آن، مدیران باید محیط کاری و شرایط کار را نیز بهبود بخشند. با این کار، شهرت و درک کیفی نسبت به مدیران افزایش می یابد، همچنین باعث می شود کارمندان، انطباق خود با محیط و خود ارزیابی نسبت به کارهایشان داشته باشند، که بسیار مهم است.

نتیجه گری

فناوری اطلاعات می‌تواند شالوده اصلی فعالیت‌های اقتصادی باشد؛ بنابراین، این امر مهم است که طراحی و مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی مطابق با خواسته‌های تجاری و اقتصادی صورت پذیرد. طراحی و پیاده‌سازی یک سیستم تأثیر گذار فناوری اطلاعات، فرآیندی پیچیده است.

با تغییر ساختار سازمان‌ها، مشکلات جدیدی متولد می‌شوند، ایده‌های جدیدی بوجود می‌آیند و مقتضیات جدیدی که نمی‌توان از آنها چشم پوشی کرد ایجاد خواهند شد.

از یک سو، لازم است مدیران نحوه تعامل با سیستم‌های کامپیوتری را فرا گیرند که چگونه این سیستم‌ها می‌تواند آنها را در انجام کارهایشان کمک کند و چگونه می‌تواند اثرات روحی و روانی بر کارمندانشان داشته باشد. مدیران باید با مقاومت کارمندان در برابر تغییرات ناشی از فناوری، مواجه شده و آنرا برطرف نمایند.

از سوی دیگر، با ظهور این اقتصادهای جدید جامعه باید توجه و مراقبت بیشتری نسبت به کارمندان نماید. کارکنان باید فرصت‌های پیش رو و چالش‌های جدید که هر یک به نحوی باعث تغییر می‌شود را با دید بسیار مثبت در نظر داشته باشند.

هم کارکنان و هم مدیران، نیاز به درک «مزایای کار» و خطرات «سلامت روانی» ناشی از فنآوری اطلاعات دارند تا مطمئن شوند ضریب بهره‌وری نیروی کار آنها افزایش می‌یابد.

منابع

عنوان انگلیسی: The Negative Effects of Information Technology on Employees’ Mental Health and Their Solutions

عنوان فارسی: آثار منفی فناوری اطلاعات بر روی سلامت روانی کارکنان و تصمیم گیری های آنها

لینک دریافت فایل اصلی: فایل اصلی مقاله