ویکی‌کتاب:ویکی‌کتاب چیست؟
 | این صفحه یکی از سیاست‌های رسمی ویکی‌کتاب محسوب می‌شود که نزد عدهٔ زیادی از ویرایشگران مقبولیت دارد و همهٔ کاربران ملزم به پیروی از آن‌اند. لطفاً از صفحهٔ گفتگو برای پیشنهاد ایجاد تغییر در متن سیاست استفاده کنید. |
هدف این صفحه این است که توضیح دهد ویکی‌کتاب چه چیزی هست و چه چیزی نیست؟ و چه فرقی با سایر پروژه‌های ویکی‌مدیا دارد.
تاریخچه
ویکی‌کتاب فارسی در تاریخ ۳ شهریور ۱۳۸۳ کار خودش را رسماً آغاز کرد. ویکی‌کتاب یک مجموعه از نوشتار آزاد است که هر کسی حتی شما می‌توانید آن را ویرایش کنید. تمام مطالب موجود در ویکی‌کتاب تحت مجوز مستندات آزاد گنو انتشار میابد این بدین معناست است که استفاده هر آنچه در ویکی‌کتاب یافت می‌شود رایگان بوده و تمام کتاب‌های موجود نیز با رعایت این حقوق بر روی ویکی‌کتاب قرار گرفته‌اند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید حقوق نسخه برداری را مطالعه فرمایید. نام پیشین ویکی‌کتاب، ویکی‌نسک بوده است.
ویکی‌کتاب چیست؟
بطور خلاصه می‌توان گفت ویکی‌کتاب مجموعه‌ای از نوشتارها به صورت محتوای باز است. از آنجایی که واژهٔ نوشتار معانی گسترده‌ای دارد، این صفحه راهنما ساخته شده است تا نوشتارهای مورد تایید ویکی‌کتاب را مشخص کند. به عنوان مثال مجموعه آثار شکسپیر در رشتهٔ ادبیات می‌تواند یک کتاب آموزشی باشد اما نمی‌تواند در ویکی‌کتاب جایی داشته باشد.
محتوای ویکی‌کتاب
ویکی‌کتاب تارنمایی برای کتاب‌های درسی، متون تفسیری (نقد کتاب)، راهنماهای آموزشی و دستور عمل‌ها است. این موارد می‌توانند در یک کلاس درس، آموزشگاه معتبر، به شکل خودآموز یا بعنوان بخشی از آموزش‌های ویکی‌دانشگاه (در صورت وجود برای زبان مورد نظر) مورد استفاده قرار بگیرند.
به عنوان یک قاعده کلی، ویکی‌کتاب فقط کتاب‌های آموزشی را شامل می‌شود و بیشتر کتاب‌هایی که چه داستانی باشند و چه نباشند، در این پروژه جایی نخواهند داشت، مگر اینکه که محتوای آموزشی داشته باشند، هرچند در برخی موارد کتاب‌های داستانی می‌توانند به عنوان ابزار آموزشی مورد استفاده قرار بگیرند و در غیر این صورت مطابق با سیاست حذف باید از پروژه حذف شوند.
ویکی‌کتاب شامل متون تفسیری است
اگرچه ما اجازه کپی کردن یکجای آثار مشمول حقوق نسخه برداری را به ویکی‌کتاب نداریم، اما اجازه تفسیر متون را که در حوزه متون اصلی هستند داریم و از آن‌ها به عنوان یک راهنما برای مطالعه یا بررسی کردن یک کتاب استفاده می‌کنیم. دقت داشته باشید برای اینکه مجاز باشید بر یک کتاب مرجع تفسیر بنویسید حتماً بایستی آن کتاب، با مجوز پروژه سازگار باشد.
ویکی‌کتاب برای راهنماهای بازی‌های ویدئویی نیز هست
ویکی‌کتاب محلی برای راهنماها و طریقه گذرندان مراحل بازی‌ها است، در حقیقت این قبیل راهنماها به محتوای آموزشی ویکی‌کتاب تعلق دارد، هرچند کتاب‌های دیگر درباره بازی‌های تصویری مثل یک تحقیق پژوهشگر از بازی یا راهنما و آموزش ساخت محیط‌های گرافیکی یک بازی در اینجا جای می‌گیرد. ویکی‌استراتیژی مکان دیگری برای نوشتن راهنما خط مشی یک بازی است.
ویکی‌کتاب چه چیزهایی نیست؟
ویکی‌کتاب واژه‌نامه نیست
اگرچه لغتنامه یک کتاب است، اما یک لغتنامه تخصصی و چند منظوره در یک پروژه دیگر می‌تواند مفیدتر باشد، از این رو ویکی‌کتاب لغتنامه نیست و می‌توانید از پروژه برادر به نام ویکی‌واژه به این منظور استفاده کنید. همچنین کتاب‌هایی که فقط شامل معنی لغت، لغات مترادف یا اصطلاحات عامیانه باشند می‌توانند از ویکی‌کتاب حذف شوند.
استثنا: ویکی‌کتاب به پروژه‌ها اجازه می‌دهد بنابر نیازهایشان از امکاناتی مانند لغتنامه استفاده کنند. مثلاً در پروژه‌های آموزش زبان، گاهی برحسب نیاز باید لغتنامه ایجاد شود و یا در پروژه‌های آموزش ریاضی، برای توضیح اصطلاحات تخصصی نیاز به لغتنامه است.
ویکی‌کتاب فضای میزبانی رایگان نیست
صفحات ویکی‌کتاب صفحات خانگی شخصی نیستند. کتاب‌نویسان دارای صفحات کاربری هستند و استفاده از صفحات ویکی‌کتاب برای درج مطالب شخصی (مثل وبلاگ) اشتباه است. اگر قصد دارید یک صفحه بی ارتباط به کتاب (مثلا رزومه شخصی) ایجاد کنید، بدین منظور می‌توانید از فضاهای رایگان اینترنتی یا سرویس دهندگان وبلاگ استفاده کنید.
ویکی‌کتاب دانشنامه نیست
ویکی‌کتاب جایی برای نوشتارها و دیگر مسائل مهم آموزشی می‌باشد، بنابر این دانشنامه نیست، پس:
۱- پروژه ویکی‌کتاب به قالب مقالات دانشنامه‌ای تعلق ندارد، بدین منظور می‌توانید از پروژه برادر ویکی‌کتاب، یعنی ویکی‌پدیا بازدید/استفاده کنید.
۲- ویکی‌کتاب به گستردگی یک دائرةالمعارف که بر روی یک موضوع مشخص متمرکز شده است نیست.
ویکی‌کتاب سرویس خبری نیست
ویکی‌کتاب جایی برای منتشر کردن مقالات خبری نیست. بدین منظور از پروژهٔ برادر با نام ویکی‌خبر استفاده می‌شود.
ویکی‌کتاب جایی برای منتشر کردن کارهای اصیل نیست
ویکی‌کتاب میزبان منابع آموزشی است، اما:
۱- جایی برای کارهای داستانی یا ادبی نیست. ویکی‌کتاب فقط از نوشتارهای داستانی میزبانی نمی‌کند، یعنی نوشتارهای ادبی و داستانی مورد تایید ما نیستند. بدین منظور می‌توانید از داستان ویکیا استفاده کنید.
۲- محلی برای انتشار تحقیقات دست اول در هیچ‌رشته‌ای نیست.
ویکی‌کتاب آینه‌ای برای متن کتاب‌ها نیست
- داستان یا ادبیات: ویکی‌کتاب به داستان یا ادبیات اجازه انتشار نمی‌دهد. یکی از ویکی‌های مناسب برای اصل داستان ویکی‌داستان است.
- تحقیق دست اول: ویکی‌کتاب برای انتشار تحقیق‌های دست اول نیست.
- متن‌های منتشر شده: برای این کار از ویکی‌سورس (Wikisource) استفاده کنید.
ویکی‌کتاب تابلوی تبلیغات نیست
ویکی‌کتاب جعبه صابون برای تبلیغات نیست.
ویکی‌کتاب کاغذ نیست
ویکی‌کتاب کاغذ نیست. بدین معنی که ویکی‌کتاب محدودیتی در اندازه صفحاتش ندارد و می‌تواند شامل پیوندها و چیزهای دیگر باشد. این بدین معناست که طول و سبک صفحات و نوشتن به شکل صفحه‌ای نمی‌تواند در خور اینجا باشد.
اطلاعات بیشتر
- ویکی‌کودک چیست؟ -متنی دربارهٔ سیاست‌های مربوط به نوشتن در ویکی کودک به عنوان بخشی از ویکی‌کتاب
- ویکی‌مدرسه چیست؟ -متنی دربارهٔ سیاست‌های مربوط به نوشتن در ویکی مدرسه به عنوان بخشی از ویکی‌کتاب
- همکاری با ویکی‌داده - متنی درباره نحوه وارد کردن میان‌ویکی و اطلاعات در ویکی‌داده